Het minst wat kan worden gesteld, is dat Poetin in de oorlog met Oekraïne kort bij de overwinning staat, dankzij de breuk in de westerse alliantie, veroorzaakt door de brutale ommekeer van de Amerikaanse president Trump die van oordeel is dat Zelenski de oorlog ontketend heeft, dictator is geworden en best zijn afscheid voorbereidt.

President Trump zou “de nutteloze en ridicule oorlog” binnen de 24 uur stoppen. Een telefoongesprek met Poetin leidde tot rechtstreekse gesprekken in Riyad tussen hooggeplaatste regeringsvertegenwoordigers van de VS en Rusland, waarbij Oekraïne noch Europa betrokken werden. De basis werd gelegd van onderhandelingen van “gezamenlijk geopolitiek belang”, die gekroond moeten worden met een topontmoeting tussen Trump en Poetin.

Hier moet worden herinnerd dat de voormalige Amerikaanse regering-Biden de laffe Russische inval in Oekraïne – tegen alle regels van het internationale recht in – streng veroordeeld heeft, samen met de Europese partners. Het is de Amerikaanse regering die, in akkoord met Europa, zware sancties tegen Rusland heeft afgekondigd en Oekraïne militaire steun heeft verleend met wapens ten belope van 170 miljard dollar en militaire steun, waaronder militaire informatie via het Amerikaanse satellietennet. Kortom, Rusland werd gedegradeerd tot een paria, verstoten van diplomatieke en andere contacten met het Westen.

Inmiddels zijn de diplomatieke contacten tussen Washington en Moskou op hoog niveau hersteld. Uit verklaringen van Amerikaanse zijde blijkt dat onderzocht wordt hoe opnieuw Amerikaanse investeringen in Rusland kunnen geschieden en hoe het regime van de sancties kan worden aangepakt (sic).

Trump heeft zich opgesteld als “bemiddelaar” met duidelijk Russische sympathieën.

Inmiddels heeft Trump zich opgesteld als “bemiddelaar” met duidelijk Russische sympathieën. Hij rolde het rode tapijt uit voor Poetin. Oekraïne moet niet denken het bezette grondgebied te recupereren. Van NAVO-lidmaatschap kan geen sprake zijn. Oorspronkelijk voorzag Trump zelfs geen plaats voor Oekraïne aan de onderhandelingstafel. Hetzelfde lot was de Europese partners (?) toebedeeld. Uit de contradictoire verklaringen van Amerikaanse regeringsleiders mag worden geconcludeerd dat “ten gepaste tijde” plaats zal worden geruimd voor Zelenski en de Europeanen. Wel werd reeds bevestigd dat bij het realiseren van een mogelijk vredesbestand de Amerikanen militair niet zullen participeren en dat de Europeanen hiervoor zullen moeten opdraaien.

DE KAARTEN VAN POETIN

De positie van Poetin in dit dossier wordt duidelijk overschat. Bij het einde van de oorlog riskeert hij ernstige complicaties, al was het maar door de terugkeer van de troepen. Naar raming heeft deze oorlog reeds 170.000 doden en 600.000 gekwetsten aan Russische zijde veroorzaakt. Ook het beschikbare legermateriaal is sterk afgenomen. Enorme verliezen zijn geleden, zowel in het domein van de tanks als in de artillerie. Het rekruteren valt steeds moeilijker en is kostelijk geworden. Het is niet voor niets dat Moskou kanonnenvlees huurt bij Noord-Korea in ruil voor militaire knowhow, waarbij de vraag zich opdringt of Poetin als nucleaire mogendheid het principe van de non-proliferatie nog langer respecteert. De economische sancties hebben zware schade veroorzaakt. Enkel het briljant beheer vanwege de centrale bank heeft het ergste voorkomen. De re-allocatie van inkomsten uit de productieve sector naar de wapenindustrie zorgen voor een inflatie van 21%, het hoogste in twee decennia. De liquide activa zijn van 7,4% bbp geslonken tot minder dan 2%. De uitvoer slinkt door de sancties en door de lagere prijzen die moeten worden aanvaard in de exportsector, waaronder staal en landbouw. Hoewel de gepubliceerde cijfers zeer onbetrouwbaar zijn, wijst er toch alles op dat de centrale bank aandringt op het afbouwen van de zeer hoog gestegen militaire uitgaven om de inflatie onder controle te krijgen.

Het is onbegrijpelijk dat Trump eigenlijk het slechtste moment kiest om met Poetin te onderhandelen.

Specialisten zijn van oordeel dat Poetin nog nauwelijks één jaar zijn oorlogsinspanning kan volhouden. Het is onbegrijpelijk dat Trump eigenlijk het slechtste moment kiest om met Poetin te onderhandelen. Bovendien onderschat hij de harde en volstrekt onbetrouwbare onderhandelingstechnieken van Poetin en co. Zij die bij de vorige fasen van het Oekraïens drama betrokken waren, hebben dit meermaals getuigd. Citeren we Sarkozy, bij de Russische inval in Georgië. De Franse president kwam er bedrogen uit, aangezien de Russische troepen er vandaag nog actief zijn en Moskou nog steeds de Georgische regering controleert. Angela Merkel en François Hollande getuigen dat de uitputtende onderhandelingen die geleid hebben tot de Minsk I en II akkoorden dode letter zijn gebleven.

Trump spreekt niet over een vredesakkoord, maar wel over een wapenbestand in deze “ridicule oorlog”. Nu reeds verwerpt de geroutineerde buitenlandminister Lavrov, met meer dan 20 jaar ervaring, dat de aanwezigheid van controlerende Europese troepen – lid of niet van de NAVO – onder welke vlag dan ook onbespreekbaar is. Vrij vertaald: een ontmanteld en onbeschermd Oekraïne moet rijp blijven voor Russische controle en zelfs bezetting. Zoals staat in de “Bijbel” van Poetin, namelijk de Djoegin-theorie. Die wil Rusland herwaarderen tot een Euro-Aziatische grootmacht, met de zegen van de Russische orthodoxe kerk, en waarbij de regio van de Zwarte Zee – Oekraïne inbegrepen – als strategisch onvervangbaar wordt aangeduid.

De VS staat klaar voor het bemeesteren van de rijke ondergrond in Oekraïne. Zoals lithium, titiaan en graffiet, nuttig voor moderne batterijen.

Samengevat: ten eerste, Poetin, de paria, wordt gerehabiliteerd; ten tweede, Zelenski wordt geparkeerd en zelfs aangewezen als dictator; ten derde, de NAVO wordt eigenlijk geschrapt; ten vierde, het resultaat van de onderhandeling zal in elk geval een afstand van territorium van Oekraïne vereisen; ten vijfde, dit belet niet dat ondertussen de VS klaar staat voor het bemeesteren van de rijke ondergrond in Oekraïne waarbij lithium, titiaan en graffiet, nuttig voor moderne batterijen, als vergelding voor de geleverde wapenleveringen zou worden opgeëist; ten zesde, Europa is in elk geval het kind van de rekening.

EUROPA HET KIND VAN DE REKENING

Europa wordt gedegradeerd tot meeloper, maar het mag wel de rekening betalen en met troepenmacht de veiligheidsgaranties realiseren. Door de defensieminister van de VS, Pete Hegseth, werd uitdrukkelijk gesteld dat “de strategische realiteiten de VS weerhouden zich primair te blijven richten op de veiligheid van Europa, aangezien er andere bedreigingen tegen de VS bestaan, zoals China. Anders gezegd: Europa is geen prioriteit.

Qua veiligheid moet Europa niet langer op de VS rekenen.

Nobelprijswinnaar Stiglitz, in zijn strenge beoordeling van het regeerprogramma van president Trump, formuleerde het in mis te verstane termen: qua veiligheid moet Europa niet langer op de VS rekenen. Dit laatste werd op een onbeschofte wijze bewezen door de vicepresident JD Vance. Hij kwam tijdens de Munchen-conferentie Europa de les lezen: “niet Rusland en China zijn jullie voornaamste vijanden, wel het negeren van fundamentele waarden!” Het was diezelfde Vance die geen tijd vond voor het gesprek met de Duitse kanselier, maar wel campagne ging voeren voor de radicaal-rechtse voorzitster van AfD.

De EU is anno 2025 zwak en verdeeld. In zeven haasten bracht de Franse president Macron de EU-leiding, de NAVO-secretaris-generaal, het VK en een 7-tal EU-landen samen (waarom slechts tijdens een tweede bijeenkomst wel andere leden van de EU en de NAVO betrokken werden, waaronder België, blijft een open vraag). Ogenschijnlijk werd vooral overlegd over het mogelijke optreden van Europese legers als vredesmacht bij het bereiken van een wapenbestand. Laaiend enthousiasme viel er niet te bekennen, aangezien de onderhandelingen nog moeten starten, waarbij Oekraïne en de Europese Unie terecht hun volwaardige deelneming moeten opeisen. De Amerikaanse buitenlandminister, Marco Rubio, deed zijn best om Oekraïne en Europa gerust te stellen, zowel wat de deelneming aan het overleg met Rusland als wat de trouw van de VS aan de NAVO betreft.

BEWAPENEN EN ... ONTWAPENEN

De vereiste werd nog eens herhaald. De Europese NAVO-leden moeten een verhoogde inspanning leveren qua bijdrage aan bewapening, waarbij president Trump zomaar eventjes mikt op 5% bbp.

Persoonlijk heb ik steeds de stelling verdedigd dat als je lid bent van een club, dan betaal je je lidgeld.

Persoonlijk heb ik steeds de stelling verdedigd dat – populair uitgedrukt – als je lid bent van een club, dan betaal je je lidgeld. We moeten toegegeven dat België steeds tekort is geschoten aan deze verplichting, die tot op heden 2% van het bbp bedraagt. Alles wijst er op dat deze bijdrage zal worden verhoogd, temeer omdat Europa steeds minder op Amerikaanse steun zal kunnen rekenen.

Hierop kunnen volgende bedenkingen, ten persoonlijke titel, worden geformuleerd.

• Een. Als het gaat om een collectieve beslissing in NAVO-verband, dan moet België deze beslissing respecteren.
• Twee. Investeren in veiligheid, zoals ook in klimaat overigens, mag door de Europese Commissie niet langer worden aangerekend bij de beoordeling van de begrotingen van de lidstaten. Een investering is geen verspilling! Blijkbaar begint Commissievoorzitter Von Der Leyen eindelijk begrip te tonen voor deze evidente regel.
• Drie. Er moet dringend orde op zaken worden gesteld in de hopeloos uiteenlopende producties in de Europese wapenindustrie. Aldus kan een einde worden gesteld aan nutteloze verspillingen inzake stockage en opleiding veroorzaakt door de uiteenlopende wapensystemen die vandaag worden geproduceerd.
• Vier. Laten we ons hoeden voor overdreven wapengeknetter. Onze bevrijder in de Tweede Wereldoorlog, generaal Eisenhower, nadien acht jaar Amerikaans president, waarschuwde bij zijn afscheid voor de overmatige invloed en druk van het wapenlobby. Een waarschuwing die ook vandaag nog telt.

Tijdens de Koude Oorlog slaagden we er in ontwapeningsakkoorden af te sluiten met de Sovjet-Unie. Vandaag blijft helaas hiervan niets over.

• Vijf. Ja, we moeten ons militair versterken vanwege de onmiskenbare dreiging uit het Oosten en de wankele relatie met de VS. We mogen echter niet blind zijn voor de bedreiging die op de mensheid weegt door de integratie van de ultramoderne technologie in de bewapening. Tijdens de Koude Oorlog slaagden we er in wapencontrole en ontwapeningsakkoorden af te sluiten met de Sovjet-Unie. Vandaag blijft helaas hiervan niets over. We suggereren president Trump die zich voordoet als vredesbrenger, zijn hervonden vriendje Poetin te overtuigen deze akkoorden te actualiseren en opnieuw toe te passen. Hierbij zal hij ook een nieuwe wereldmacht China moeten betrekken. Bewapenen dus en … ontwapenen!

EUROPA VERENIGEN EN VERDIEPEN

We zijn in een post-westers tijdvak getreden. De invloed van het Westen, ook van de VS, neemt zienderogen af. Als Europa met zijn niet te onderschatten troeven nog een rol van betekenis wil spelen in een wereld waar geostrategisch de meeste landen een politiek “à la carte” huldigen, dan blijft er ons slechts 1 keuze: Europa verenigen en verdiepen, wars van alle nationalismen.

• oorlog
• Oekraïne
• VS
• Rusland