SamPol viert dit jaar zijn 30e jaargang. Het allereerste edito, getiteld 'Solidariteit als grondslag', werd door onze hoofdredacteur Koen Raes zaliger geschreven toen het WereldWijdeWeb pas was bedacht. Vandaag kan je het op de website van SamPol lezen, en dat heet vooruitgang.

De ambities van SamPol in 1994 waren niet min: 'Vragen over de financieringsbronnen van de sociale zekerheid, de verdeling van de middelen in de gezondheidszorg, de doelstellingen van het onderwijssysteem, de ecologische voorwaarden voor en verantwoorde economische activiteit, de opties in het monetaire beleid, het vluchtelingen- en ontwikkelingsbeleid, armoedebestrijding, arbeidsherverdeling en tewerkstelling hebben geen pasklare progressieve antwoorden. In dat debat wil Samenleving & Politiek het voortouw nemen'.

Sinds de euro heeft België nog weinig zorgen over haar monetair beleid, maar voor alle andere thema's zou een oplossing die kans op slagen heeft nog steeds welkom zijn. Er zijn er zelfs een paar waar ideeën van toen nog steeds het proberen waard zouden zijn. De sociale mobiliteit is er niet echt op vooruitgegaan in het onderwijs. Wat Luc Huyse in 1976 de 'Buitenbaan' doopte, wordt enkel nog nieuws wanneer een dichteres met een groep leerlingen aanklaagt dat het middelbaar onderwijs tegenwoordig vlot A- en B-labels plakt op de jeugd.

In die tijd haalde het Vlaams Blok op Zwarte Zondag in 1991 6,8% en PVDA/PTB een half procentje. De CVP was nog goed voor 16,8%. Vlaams Belang haalde in 2019 bijna 12% en PVDA/PTB 8,6%. CD&V nog 9%. N-VA is even groot als CVP in 1991. Hoe lacht vergenoegd de zakenman zonder mededogen die concurrent verslagen vindt, zelf haast failliet gaand.

Maar er is beterschap in zicht. Als Vlaams Belang en N-VA straks een meerderheid halen, is dat uitstekend nieuws voor iedereen die zich ergert aan het luxeleven van pakweg 300.000 langdurig werklozen; van een kleine 4 miljoen inwoners met allochtone afkomst, het half miljoen langdurig zieken, de 40.000 politiemensen, 17.000 cheminots en 130.000 statutaire ambtenaren die hun luxueuze pensioenregeling eindelijk verliezen. En dan heb je nog het personeel in de welzijnssector dat eens moet leren de waarde van een schouderklopje naar waarde te schatten. Het zou boeiend politicologisch onderzoek zijn waarom zoveel mensen tégen hun eigen belang stemmen, als er maar een belofte is dat een ander nog meer gaat verliezen.

In De Groene Amsterdammer van 17 december 2022 wordt een pleidooi gehouden voor een nieuw Plan van de Arbeid ( ze hadden er in Nederland ook een). Elementen waren in 1936: 'Krotopruiming' en 'Huurverlaging'. Daarna wordt voorgerekend hoe in korte tijd tweehonderdduizend werklozen weer aan het werk kunnen komen. Plus ça change, plus c'est la même chose.

Maar niet de volgende 30 jaar, zoals je in SamPol zal kunnen blijven lezen!

Samenleving & Politiek, Jaargang 30, 2023, nr. 1 (januari), pagina 96