Socialisten met een historisch besef zouden zich kunnen herinneren dat de arbeidersbeweging ooit een belangrijke strijd heeft gevoerd tegen het verlonen van werknemers in natura in plaats van in geld.
'We moeten dringend meer mensen in de wagen krijgen.'
'De auto is het vervoersmiddel van de toekomst, we moeten daar sterk in investeren.'
'Antwerpen en Brussel zijn al de filehoofdsteden van Europa, maar laat ons ambitieus zijn: als we een tandje bijsteken dan kunnen we met onze verkeersopstoppingen de wereldtop bereiken!'
Wellicht klinken deze politieke stellingnames u niet bekend in de oren, zelfs niet als u zich verdiept heeft in het wereldbeeld van Jean-Marie Dedecker. Geen enkele Belgische politicus zal die woorden uitspreken. Integendeel, zowat allemaal beweren ze precies het tegenovergestelde: we moeten de auto ontmoedigen, het openbaar vervoer stimuleren, files inkorten, blablabla.
En toch vatten de openingsquotes van dit stukje perfect het beleid samen dat de verzamelde politieke klasse al decennia voert. Door 'loon in auto' fiscaal véél aantrekkelijker te maken dan 'loon in euro' – voor zowel werkgevers als werknemers – moedigen onze leiders hun volk aan een wagen te bezitten én te gebruiken. Ziedaar de essentie van de salariswagen, hoe haaks die ook mag staan op alle politieke verklaringen. Deze tegenstelling tussen het politieke discours en het politieke handelen blijf ik als politicoloog een intrigerend fenomeen vinden.
Ten gronde zijn politici zich wel bewust van die tegenstrijdigheid. Zowat allemaal zijn ze het ermee eens dat salariswagens fundamenteel een slecht systeem zijn, zeker off the record. En toch houden ze het vrolijk in stand, ondanks de onmiskenbare nefaste effecten voor de mobiliteit.
De huidige federale regering heeft zelfs beslist om dat vermaledijde mechanisme in te zetten om het Belgische wagenpark te elektrificeren. Misschien proberen de politici daarmee hun cognitieve dissonantie tussen denken en doen op te heffen. Alleszins kunnen ze voortaan verantwoorden waarom ze een contraproductief systeem conserveren en zelfs verankeren. Zo kunnen ze zichzelf opnieuw in de spiegel kijken.
De federale regering legitimeert nu de salariswagens door ze voor te stellen als een onmisbare schakel in haar klimaatambities. Ten gronde is dat flauwekul.
We 'verduurzamen' de salariswagens, klinkt het. Dat klopt, maar vooral in de betekenis van bestendigen. Meer nog, de regering legitimeert nu de salariswagens door ze voor te stellen als een onmisbare schakel in haar klimaatambities. Ten gronde is dat flauwekul, want de Europese Commissie heeft een maximum gemiddelde uitstoot opgelegd waardoor constructeurs wat ze in België minder uitstoten kunnen compenseren in andere landen. Bovendien is de weg naar elektrische wagens sowieso onherroepelijk ingezet. Als je die sneller wil afleggen, kan je heel wat andere (fiscale) maatregelen nemen, zonder mensen in de auto te blijven duwen.
Maar goed, de ecologisten kunnen mensen nog proberen wijsmaken dat het consolideren van de salariswagen iets oplevert voor het klimaat. Voor de socialisten is het nog veel lastiger een voordeel te verdedigen dat vooral hogere lonen ten goede komt, de progressiviteit van het belastingsysteem onderuithaalt en de financiering van de sociale zekerheid in het gedrang brengt. En socialisten met een historisch besef zouden zich kunnen herinneren dat de arbeidersbeweging ooit een belangrijke strijd heeft gevoerd tegen het verlonen van werknemers in natura in plaats van in geld.
Samenleving & Politiek, Jaargang 29, 2022, nr. 7 (september), pagina 80
Abonneer je op Samenleving & Politiek
Het magazine verschijnt 10 keer per jaar; niet in juli en augustus.
Proefnummer? Factuur? Contacteer ons via
info@sampol.be
of op 09 267 35 31.
Het abonnementsgeld gaat jaarlijks automatisch van je rekening. Het abonnement kan je op elk moment opzeggen. Lees de
Algemene voorwaarden.
Je betaalt liever via overschrijving?
Abonneren kan ook uit het buitenland.
*Ontdek onze SamPol draagtas.