Aan het begin van de pandemie, nu bijna een jaar geleden, was er een explosie van hulpvragen. Zelfs van buiten Gent kwamen mensen bij ons aankloppen voor voedsel. Normaal helpen we zo een 30 gezinnen die wekelijks langskomen, en af en toe wat mensen die plots in de miserie zijn geraakt.

In het begin van de lockdown was echter alles op slot: OCMW-diensten konden niet of moeilijk bereikt worden, sociale restaurants gingen dicht, andere sociale organisaties waren gesloten. In het prille begin waren we de enigen, samen met een handvol anderen, die nog voedsel konden voorzien over het hele Gentse grondgebied.

We sprongen van ons gewoon aantal van 30 naar ruim 70 gezinnen. De week daarop waren het er zelfs meer dan 100. Elke week kwamen er tientallen mensen bij ons voedsel halen. Onze 'gewone' gezinnen, maar ook heel wat nieuwe mensen die hun werk verloren hadden of op technische werkloosheid waren gezet. Velen konden amper de rekeningen betalen met deze uitkering. Daarom klopten ze bij ons aan. Sinds maart hebben we zo in totaal 4.000 mensen geholpen met voedsel.

NIET GENOEG VOEDSEL OM UIT TE DELEN

In de begindagen werden we zowat overrompeld. We hadden gewoonweg niet genoeg voedsel om uit te delen. We vroegen een vrije bijdrage, maar dat bracht enkel wat rostjes en koperstukjes op. We konden het niet over ons hart krijgen om mensen zonder iets naar huis te sturen. We moesten dus creatief zijn en kozen ervoor om langs te gaan bij lokale handelaars. Die zagen ons gelukkig graag komen en rekenden niet altijd het volledige bedrag door. Zo kregen we met Pasen extra steun van de Turkse slagers in de buurt. We konden vers vlees uitdelen aan onze bezoekers; voor velen een zeldzaam luxeproduct. Na verloop van tijd kregen we de steun van Foodsavers, een organisatie die voedseloverschotten verdeelt over voedselbanken. Door Foodsavers hadden we heel wat meer om uit te delen, en dat was broodnodig. De groep was dan ook exponentieel gegroeid.

We vroegen een vrije bijdrage, maar dat bracht enkel wat rostjes en koperstukjes op.

Sociaal9050 bestond uit vier vrijwilligers. Onze acht handen konden dit op de duur niet meer dragen. Na enkele maanden crashten we. De miserie van de mensen, hun verhalen, maar ook de immense werkdruk: het werd te veel voor onze kleine ploeg.

VRIJWILLIGERSWERK IS ONBETAALBAAR

Gelukkig kregen we hulp van De Knoop, het lokaal dienstencentrum in Ledeberg. Zij trommelden hun vrijwilligers op om ons te ondersteunen. De ene na de andere vrijwilliger kwam langs. Met veel enthousiasme hielpen ze ons uit de nood. Dat was een echt kippenvelmoment. Je zag dat deze mensen ervaren waren in het omgaan met mensen in nood. We voelden ons zo verlicht! Vanaf dat moment moesten we niet meer alleen aan de kar trekken, maar voelden we ons gesteund. In korte tijd werden we een geoliede machine en een(h)echt team. Ze beschouwen ons nu als de 'bazen', maar daar willen we niet van horen. We zijn allemaal gelijken en we helpen elkaar waar nodig.

De meeste van onze vrijwilligers zijn ook mensen die in een precaire situatie zitten. De beloning voor deze mensen is ook het voedsel dat we weggeven. Ze mogen hun tas vullen voor de bedeling start. Na de bedeling proberen we ook altijd de sfeer erin te houden door samen iets te drinken of het resterende lekkers op te eten. Dat kunnen we allemaal gebruiken tijdens deze moeilijke tijden, met naleving van de maatregelen natuurlijk.

Wanneer er respect en waardering is, doen vrijwilligers veel moeite. Vrijwilligerswerk is echt onbetaalbaar. Het is gratis arbeid, niet omdat ze weinig doen, maar omdat het veel meer is dan het werk op zich; voor de maatschappij, maar ook voor de vrijwilligers zelf.

Een positief zelfbeeld is essentieel om een job te vinden. Dat is belangrijk om te beseffen. We moeten naar een ander economisch systeem dat niet vooral gebaseerd is op papieren en diploma's, maar waar wordt gekeken naar de mens in haar totaliteit. Iedereen heeft talenten, ondanks de beperkingen en ondanks de armoede. Arbeid, met een voldoende hoog inkomen, haalt mensen uit de armoede, maar het maakt je ook meer mens. Dan pas kan je groeien. Het zijn niet enkel voedsel of spullen die mensen uit de armoede halen. Het is psychosociaal welzijn dat de mensen doet opveren en echt doet leven, weg van het over-leven!

Onze plaats in het Open Huis werd na enkele weken te klein. We verhuisden naar het dienstencentrum De Knoop. We maakten er ook pakketten klaar voor de medewerkers van De Knoop die stoepbezoeken deden voor oude en zieke mensen, of mensen in quarantaine. Dan zorgden we voor kant-en-klaarmaaltijden voor mensen die niet konden koken. Er zijn mensen die niet kunnen koken door hun leeftijd, door hun beperking, maar ook gewoon doordat ze geen fornuis hebben thuis. Deze verborgen armoede wordt nog te vaak vergeten, omdat ze zo weinig zichtbaar is.

We hebben verschillende soorten publiek. Mensen met een alcoholprobleem proberen we te motiveren minder blikjes bier te kopen, maar ook eens wat brood en charcuterie. Wanneer ze toch eens geluisterd hebben en niet al hun geld hebben opgedronken, zijn ze fier. Ze komen ons dan zelf zeggen dat ze een eigen brood hebben gekocht. Je moet de lichtjes in hun ogen zien!

Deze crisis blijft ook maar duren. Weer of geen weer, hittegolf of niet. De mensen blijven komen. Voedselbedeling geeft dan ook zin aan de dag van de mensen. Ze kunnen een praatje slaan en hebben een reden om buiten te komen zonder daarvoor naar de winkel te moeten en geld uit te geven. Want in het begin waren enkel de winkels open. Zonder geld kon je eigenlijk nergens heen.

ER KWAMEN OOK POLITICI LANGS

Er kwamen in deze crisis ook politici langs. Ze trokken grote ogen en waren verbaasd over onze prachtige werking. Naast enkele mooie foto's, heeft het helaas voorlopig weinig opgebracht. We hebben meer steun nodig, zowel logistiek als financieel. Vanuit de stad Gent is er op dit moment geen structurele steun, maar hopelijk verandert dat in de toekomst. Het mag echter niet alleen van de stad komen. Ook de hogere overheden hebben een loodzware verantwoordelijkheid. We mogen gelukkig wel gebruik maken van De Broederij, een mooie locatie in Ledeberg die zuurstof geeft aan deze van oudsher arme wijk.

We hebben meer steun nodig, zowel logistiek als financieel.

Armoede is geen schande. Langdurige ziekte, werkloosheid, faillissement, ongeluk, ... het kan iedereen overkomen. Mensen die in armoede leven moeten niet aan de kant worden geschoven als minderwaardig. Zij moeten niet dankbaar zijn voor 'liefdadigheid'. Het is de verdomde plicht van mensen die het kunnen, en dan in de eerste plaats van de overheid, om hen te helpen. Wanneer mensen problemen hebben, help ze, verwijs ze door. Noem het geen liefdadigheid, maar een basisrecht!

Het is, ook voor ons, soms moeilijk om te begrijpen waar mensen in armoede hun geld aan uitgeven. Af en toe verkopen we spullen voor een miniem bedrag, zoals met Kerstmis. Dan zien we mensen die absoluut niets hebben een 'zotte' kost doen van 1 euro. Soms moet je gewoon durven zeggen: 'Heb je dat echt nodig? Zou je niet een beetje kunnen opzijzetten?' Maar ze willen dat extraatje toch doen om te tonen dat ze het kunnen betalen. Dan is het voor hen belangrijk om een nieuwe piek op hun kerstboom te zetten. Voor de ogen van hun kinderen, voor hun omgeving. Dat is waar de schaamte en het taboe rond armoede ook voor zorgt.

Er wordt gesproken om noodhulp in de tijd te beperken voor armen, om hen niet structureel afhankelijk te maken. Dan moet er echter wel een alternatief zijn om deze mensen meer welzijn te geven, te beginnen met een job. Als er geen gepaste job voorhanden is, verhoog dan de uitkeringen en pensioenen. Dan moet er ook geen noodhulp zijn. Wij doen deze bedeling onder protest, omdat onze maatschappij er niet in slaagt iedereen een menswaardig leven te geven.

Wij doen deze bedeling onder protest.

We hebben het in Gent zeker niet slecht met ons stadsbestuur; het heeft oog voor de vele sociale noden in de straten en wijken. Maar de overheid faalt op veel manieren. Voedselbanken zouden niet mogen bestaan in een rijke regio als Vlaanderen.

 

Samenleving & Politiek, Jaargang 28, 2021, nr. 2 (februari), pagina 21 tot 24

• voedselbank
• honger
• Corona

IN HET OOG VAN DE CORONASTORM

Tijdelijke werkloosheid, blijvende onzekerheid

Lieselotte Van Hoecke

Eén dag in het spoor van een leerlingenbegeleider

Kim Van Steen

Een overrompeling van mensen met honger

Margit Sarbogardi en Lisa Marie Declerck