Ook in Vlaanderen, toch nog altijd één van de meest welvarende regio’s in de wereld, groeit de kloof tussen rijk en (erg) arm. Steeds meer mensen ‘aan de onderkant’ van de middenklasse moeten elke dag vechten om niet óók arm te worden. De kranten staan tegenwoordig vol onheilsberichten daarover. Stijgende voedselprijzen, stijgende energieprijzen, hoge huurprijzen - ze wegen steeds zwaarder op het budget van veel Belgen. Méér heeft een socialist volgens mij niet nodig om keihard aan het werk te gaan.

Gent: goed bezig, maar stijgende dualiteit aanpakken…

Ook Gent krijgt, als tweede grootste stad van het land, uiteraard met die problemen te maken. Gent doet het nochtans goed. We hebben een uitstekende reputatie als ‘bruisende stad van kennis en cultuur, toegankelijk voor iedereen’. Gent is tegenwoordig the place to be. Zo zijn er bijvoorbeeld 103 arbeidsplaatsen beschikbaar per 100 inwoners op beroepsactieve leeftijd. Tóch zijn er in onze stad nog altijd 11.038 werklozen (november 2007). Ook tonen enkele cijfers uit de ‘Omgevingsanalyse Gent: cijfers en trends’, afgerond op 31 januari 2007 door het stedelijke Programma Dataplanning en Monitoring, aan dat de dualisering zich doorzet. Gent heeft het grootste aandeel lage inkomens van alle centrumsteden, en het hoogste aandeel leefloongerechtigden. Een percentage van 9,2% van alle kinderen die in 2004 in onze stad geboren werden, startten hun leven in een kansarm gezin.

Neen, het is zeker niet allemaal kommer en kwel in onze stad - integendeel. Maar de cijfers tonen aan dat er óók in Gent nog meer dan voldoende werk is voor de socialisten.

… met rood Bestuursakkoord 2007-2012

De Gentenaars beseffen dat. Ze appreciëren bovendien het werk dat al geleverd is. sp.a-spirit en Open Vld besturen Gent al sinds januari 1989. Tijdens de verkiezingen van oktober 2006 hebben de Gentenaars de coalitie nog méér vertrouwen gegeven. sp.a-spirit steeg van 14 naar 17 zetels, Open Vld behield 11 zitjes. Het verlies zat niet bij Groen! (dat steeg van 4 naar 6), wél bij Vlaams Belang (-2 zetels, naar 9) en CD&V (van 10 naar 7 voor CD&V en 1 voor N-VA).
Het logische gevolg van dat overwicht is een Bestuursakkoord 2007-2012 dat duidelijk met rode inkt is geschreven. Het Gentse stadsbestuur kiest resoluut voor een samenleving waarin iederéén mee is. Meer werk, meer degelijke en betaalbare woningen, en kwaliteitsvol en toegankelijk onderwijs zijn voor ons dé sleutels tot inclusie. Dat zijn dan ook de ordewoorden in ons akkoord - dé belangrijkste nagels waar we de komende jaren continu op zullen kloppen.
We willen 6000 nieuwe arbeidsplaatsen mee helpen creëren, waarvan 1000 in de sociale economie. Door de realisatie van projecten zoals The Loop (de ontwikkeling van de site rond de beurshallen van Flanders Expo, waar binnenkort onder andere de grootste IKEA-vestiging in België komt) en de verdere uitbouw van het platform ‘Gent, Stad in Werking’ (waar overheden en de private sector samenwerken aan meer werk) moet dat lukken. Gent is bovendien, door de aanwezigheid van de Universiteit Gent en diverse hogescholen (Gent is de grootste studentenstad van het land), een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven.

We willen meer degelijke en betaalbare woningen in onze stad. Omdat Gent zo’n uitstekende reputatie heeft, willen tegenwoordig heel wat (vooral jonge) mensen in onze stad komen wonen. Dat is niet zonder gevolgen voor de huur- en bouwprijzen. Het migratiesaldo is positief - meer mensen komen naar onze stad dan er weg gaan. Toch stellen we vast dat jonge gezinnen, eens er kinderen komen, vaak kiezen voor een woonplaats net buiten de grenzen van de stad. Er zijn in Gent bovendien te weinig sociale woningen. Daar willen we verandering in brengen. Mensen moeten de kans krijgen om in hun favoriete stad te wonen. Dat willen we doen door leegstand en verkrotting te bestrijden; door voldoende ruimte te voorzien voor bouwprojecten (en constructief samen te werken aan de realisatie ervan); en door de ‘50/20-regel’: in private bouwprojecten vanaf 50 woningen moet 20% sociale woningen voorzien worden. Ook in grote stadsvernieuwingsprojecten zoals ‘Bruggen naar Rabot’ en ‘Zuurstof voor de Brugse Poort’, beide in de dichtbebouwde 19de eeuwse gordel vol kleine arbeidershuisjes rond het stadscentrum, is wonen het belangrijkste aandachtspunt. De komende jaren komt daar de integrale aanpak van de deelgemeente Ledeberg bij.

We willen het onderwijs toegankelijk maken voor iedereen. Te veel talent gaat nog verloren, om diverse redenen. De omstandigheden thuis zijn niet goed, opleidingen zijn te duur, allochtonen volgen nog te zelden hoger onderwijs. Nochtans draait onze economie steeds meer om kennis. Industrie en handenarbeid verhuizen steeds vaker naar verre oorden. Kennisgedreven activiteiten zullen de toekomst in onze regio bepalen. Een doordachte studiekeuze en een opleiding die aangepast is aan de arbeidsmarkt is daarom erg belangrijk. Daarom moet de ‘Brede School’ een grotere rol opeisen in de wijken. Ouders moeten meer betrokken worden bij de schoolprestaties van hun kinderen. En er komt een ‘Gents Plan Geletterdheid’ waardoor elke inwoner voldoende Nederlands moet kunnen leren om een volwaardige plaats in onze maatschappij te kunnen verwerven.

Gelukkig heeft de coalitie van sp.a-spirit en Open Vld ook de aflopen jaren erg goed bestuurd. Daardoor is er vandaag genoeg budget beschikbaar om zowat het héle ‘Bestuursakkoord 2007-2012’ uit te voeren. Er is de komende jaren 15 miljoen euro extra beschikbaar, per jaar, voor de werking van de stadsdiensten. Bovendien kan de Stad in de periode 2007-2012 liefst 470 miljoen euro investeren in projecten. In werk, onderwijs en huisvesting vooral, want zo staat het in het Bestuursakkoord. Maar ook in (onder andere) veiligheid, welzijn, mobiliteit, properheid, cultuur en sport. Dat is dus zeer goed nieuws, voor iederéén.

Méér de straat op?

Met de sp.a in Gent gaat het dus goed, met sp.a nationaal even niet. Toegegeven: ook ik had de uppercut op 10 juni 2007 niet zien aankomen. Ondertussen is binnen de partij een analyse gemaakt van het slechte resultaat en de mogelijke oorzaken. Met de inkt van de media- en andere commentaren kan je een bescheiden zwembad vullen. Er is dan ook niet zomaar één oorzaak aan te wijzen. Een samenloop van omstandigheden heeft ons wellicht de das omgedaan. Is Johan te laat in het kanseliersdebat Verhofstadt-Leterme gestapt? Was de campagne niet duidelijk genoeg? Had de schandaalsfeer rond de PS in Wallonië een invloed? Waren de mensen de regerende coalitie stomweg moe? Heeft onze partijtop het contact met de basis verloren? De verkiezingsnederlaag is ongetwijfeld te wijten aan een combinatie van ál die zaken.

Ik wil even stilstaan bij één van die factoren: het contact van de top met de basis. In sommige reacties na 10 juni werd verwezen naar ‘het succesverhaal van de sp.a in Gent’. Ook in dit tijdschrift was dat het geval. Mijn voorganger Frank Beke (ondertussen ere-burgemeester van Gent) en ikzelf werden daarin geprezen als voorbeelden voor de politici in Brussel. Dat had alles te maken met het feit dat zowel Frank als ikzelf altijd bereikbaar en aanspreekbaar zijn geweest - en nog stééds zijn, in mijn geval. Frank heeft tijdens zijn hele burgemeesterschap ‘huisbezoeken’ gedaan, ook ver buiten verkiezingstijden. Gewoon, bij de mensen die je vertegenwoordigt ook effectief regelmatig langsgaan, om een praatje te maken en, vooral, te horen hoe het met hen gaat, wat hen stoort, waar ze (vaak letterlijk) van wakker liggen. Ik heb die goede gewoonte van Frank van bij de start in januari vorig jaar overgenomen. Ik schuw de wijken niet waaruit ik klachten krijg, wel integendeel: ik stap er naar toe, toon de mensen dat ik bezorgd ben om hun welzijn, en probeer hun problemen aan te pakken.
Ik heb de betrokken stadsdiensten gevraagd een interne samenwerking op te zetten, zodat complexe klachten (vaak een combinatie van sluikstorten, verkeersonveiligheid, nachtlawaai en een algemeen gevoel van onbehagen) snel en integraal kunnen worden aangepakt en opgevolgd.

Is het zó simpel? Is ‘méér bij de mensen zijn’ de enige garantie voor electoraal succes? Natuurlijk niet. Ik ben er van overtuigd dat de tijd van de grote verhalen níet voorbij is. Ideologie, principes, standpunten - kortom: inhoud - blijven de basis van ons werk. Soms zijn die aan herijking toe. Dat was wellicht ook een probleem in de weken vóór 10 juni: dat de sp.a niet scherp en duidelijk heeft gezegd waar ze precies voor stáát. Toch blijft ik er van overtuigd dat onze mensen zich in Brussel kapot hebben gewerkt voor onze kiezers, maar dat ze wellicht te weinig tijd hebben genomen om van onder de kaasstolp te komen. Bij de sp.a Gent ligt alvast het plan voor om allemáál op huisbezoeken te gaan vanaf 2008 - burgemeester, schepenen, gemeente- en OCMW-raadsleden, en Gentse parlementairen. We willen in de hele stad aanwezig zijn, niet één keer maar regelmatig. De verhalen die we horen en de signalen die we krijgen, zullen ons helpen om onze prioriteiten te bepalen.

2008: Bestuursakkoord uitvoeren, punt

Het minste dat je kan zeggen, is dat 2007 een politiek bewogen jaar was: 10 juni, de formatiegesprekken, de voorzittersverkiezing binnen de sp.a, … Ook Gent kreeg zijn deel van de commotie, met het debat over het dragen van religieuze, levensbeschouwelijke en politieke symbolen door ambtenaren. Vlaams Belang gooide dat al in mei 2007 op tafel, nét voor de federale verkiezingen. Hun voorstel verheelde niet dat het VB éigenlijk alleen het dragen van de hoofddoek wilde verbieden en dus slechts één bevolkingsgroep viseerde, om daar electoraal garen van te spinnen. sp.a-spirit en Groen! zijn resoluut tegen zo’n verbod. De kwaliteit van de dienstverlening wordt immers niet beïnvloed door het feit of iemand al dan niet een hoofddoek draagt. De neutraliteit van ‘de overheid’ komt daardoor niet in het gedrang - mensen zijn geen klaslokalen. Het voorstel van Vlaams Belang werd echter door Open Vld, met de hete adem van Lijst Dedecker in de nek, onverwacht gecounterd met een eigen voorstel voor een verbod. De liberalen hadden nochtans met veel brio tégen een verbod kunnen stemmen, verwijzend naar de expressievrijheid van het individu - toch ook één van hun grondbeginselen. Het debat veranderde van een ethisch in een partijpolitiek debat. De strenge partijdiscipline deed de rest: had elk raadslid van CD&V en Open Vld vrij mogen stemmen, het verbod was nooit goedgekeurd.
Hoe dan ook: zo lang het van mij afhangt, zal Gent een open en tolerante stad blijven. Bovendien zal ik niet toestaan dat het resultaat van het symbolendebat een wig drijft in onze coalitie. sp.a-spirit en Open Vld hebben kort na de verkiezingen een uitstekend Bestuursakkoord opgesteld, dat gezien de budgettaire ruimte voor de komende 5 jaar quasi integraal zal kunnen worden uitgevoerd. Daar gaan we hard aan werken, dát is de opdracht voor ons allemaal.

Ik wens iedereen een gelukkig, gezond, boeiend en verrassend 2008.

Daniël Termont
Burgemeester Gent

hoofddoeken - Gent - armoede

Samenleving & Politiek, Jaargang 15, 2008, nr. 1 (januari), pagina 22 tot 25

• hoofddoeken
• Gent
• armoede
• nieuwjaarsbrief