Geachte Mijnheer van den Broeck,
Beste Walter van den Broeck,
Dag Walter,

Hoe zal ik u het best aanspreken? Dat weet ik niet zo goed. Zal ik ‘je’ zeggen? Of toch eerder ‘U’? Om te onderstrepen dat ik naar een hooggeplaatst persoon schrijf, begrijpt U.

Alleen: ‘U’ of ‘Uw’ past niet bij de Walter van den Broeck die ik enkele keren heb mogen ontmoeten. Hopelijk neem je het me niet kwalijk dat ik je vanaf nu met ‘je’ zal aanspreken, ook al ben je zeker, zelfs meer dan, een ‘U’ en een ‘Uw’ waard.

De laatste keer dat ik je ontmoette, vertelde je me dat het grote geheim om een schrijver te worden vooral het volhouden is. Dat is alles, zei je met je typische grinnik en twinkelogen. Ik besefte al snel dat je zelfrelativeringsvermogen je handelskenmerk is.

In interviews lees ik dat je als jonge knaap nooit de bedoeling had om het te schoppen tot een Grote Mijnheer in de Letteren. Je had vooral erg grote honger; al tekenend of al schrijvend. Je wou alles vastleggen voordat je herinneringen aan je jeugd verdwenen in de schuilkelders van het verleden. Toen je twee jaar geleden je gehele oeuvre schonk aan het Letterenhuis, was je zelf verbaasd over hoe omvangrijk hij geworden was.

Voor jou was het vanzelfsprekend om over je eigen omgeving te schrijven. Je schreef niet over één held als protagonist, maar liever over honderd gewone mensen.

De Kempen, jouw geboortestreek, was daarbij je grootste inspiratiebron. Voor jou was het vanzelfsprekend om over je eigen omgeving te schrijven. Je schreef niet over één held als protagonist, maar liever over honderd gewone mensen. Geen hoogdravende literatuur, maar toegankelijke taal, dat is me vooral bijgebleven bij het lezen van je verhalen.

Jij en ik, wij deelden dezelfde stad. Soms kwam ik je toevallig tegen terwijl je aan het wandelen was met je vrouw. Of ik zag je met een donker bier ergens in een café. We delen dezelfde kleine stad. Daar lijkt het alsof iedereen als een onzichtbaar, complex in elkaar gesponnen spinnenweb met elkaar verbonden is.

(Zo kwam ik op de begrafenis te weten dat één van je zonen getrouwd is met de zus van de vader van een klasgenoot in de lagere school, die toen één van mijn beste vrienden was. En vernam dat jij de peter was van de zoon van één van mijn leerkrachten Frans uit mijn middelbare school)

Met mijn eerste verliefdheid deel ik ook dezelfde stad. Als zestienjarige stelde ik me dan voor dat ik dezelfde voetstappen nam op dezelfde stoeptegels van het voetpad. De laatste keer dat ik verliefd werd, deed ik het weer. Ik stelde me dan voor dat mijn geheime liefde ook zijn fiets parkeert in dezelfde fietsenstalling voor de supermarkt, of ook altijd dezelfde weg aflegt van het centrum naar het station. Het zal een hardnekkige gewoonte van me worden, vrees ik.

Lang heb ik niet beseft met wie ik onze stad mocht delen. Nu jij er niet meer bent, stel ik me voor hoe je in dezelfde stad woonde, leefde en liefhad.

Ik was erg geraakt toen ik het nieuws hoorde. Al is dat niets in vergelijking met de mensen die dicht bij jou stonden. Lang heb ik niet beseft met wie ik onze stad mocht delen. Nu jij er niet meer bent, stel ik me voor hoe je in dezelfde stad woonde, leefde en liefhad. Waarschijnlijk heb je je ook wel eens gehaast om de bus 416 te halen naar Antwerpen, of slenterde je over de Grote Markt met een vriend. Of fietste je op een mooie zomerdag langs de Oude Kaai.

Bij de schrijvers die ik graag lees, stel ik me altijd voor dat ze op wonderlijke plekken wonen vol schoonheid en magie. Ze vertellen verhalen over wat er gebeurt in pakweg de miljoenenstad Santiago, of schrijven over de gruwel nabij Krakau, of wat er verborgen leeft achter de schoonheid van de gebouwen in Fez.

Maar jij bracht je leven gewoon door in de Kempen, waarvan wordt gezegd dat het ‘daar stil is’. Eerst in de kleine gemeente Olen en daarna in onze gedeelde stad Turnhout. Op het einde van de wereld, zoals mijn moeder zich al grappend herinnert toen ze van de Rupelstreek naar onze centrumstad verhuisde. Het viel haar meteen op dat het station van Turnhout een eindhalte is. De treinsporen lopen er niet verder door naar een andere stad. Aan mijn vader die geboren en opgegroeid is in een wereldstad, durf ik het zelfs niet te vragen.

Turnhout, een stad waar ik per toeval geboren ben en waar ik door toevallige omstandigheden nog altijd woon. Ik dacht altijd dat de grote verhalenvertellers wel in bijzondere omstandigheden moeten leven, met grootse en wonderlijke persoonlijkheden om hen heen.

Het enige wat ze dan moeten doen, is een blad en pen nemen met het liefst zwarte inkt; en opschrijven wat ze om hen heen zien gebeuren. Ze moeten het niet ver zoeken; gewoon de geschiedenis van hun familie doorspitten, waar ze al snel spontaan botsen op bloedbanden of hechte vriendschappen met gevallen dictators of koningshuizen. Of ze moeten alleen maar kijken in de reflectie van de spiegel, want hun eigen persoonlijkheid is zo bijzonder dat de verhalen spontaan als sap uit hun lichaam stromen.

De echte verhalenvertellers kennen de kunst om het ongewone in het gewone te zien. En dan, ja, is het vooral een kwestie van volhouden.

Niets blijkt minder waard te zijn. In jouw verhalen las ik het. In de boeken van de grote verhalenvertellers had ik het ook al opgemerkt. De echte verhalenvertellers kennen de kunst om het ongewone in het gewone te zien. En dan, ja, is het vooral een kwestie van volhouden.

Dankjewel Walter van den Broeck, voor je verhalen, voor je twinkelde ogen en gegrinnik en om de kunst van het ongewone in het gewone te zien.