Abonneer Log in

Aan theoretische hot takes hebben de Palestijnen niets

  • Martha Claeys - Filosofe, verbonden aan de UAntwerpen
  • 21 november 2023

Wat te doen met een platform als dit? Ik overweeg een column van stilte, als protest, uit solidariteit.

© Wikimedia Commons

Hun gezichten voelen intussen vertrouwd. Ik bekijk de filmpjes gedeeld door de Palestijnse Plestia Alaqad, Motaz Azaiza, of één van de andere Palestijnse journalisten in hun kenmerkende blauwe Press-vest. Eens staan ze tussen schreeuwende vaders die de dood van hun kind beklagen, dan weer zie je een glimp van hoe Palestina geweest moet zijn. Als het stof even is gaan liggen, filmt Plestia hoe ze van kinderen brood en snoepgoed krijgt. Ik bekijk nog eens de nieuwsberichten. Hoe meer kennis, denk ik, hoe zinniger ik mijn platform kan benutten.

Een theoretische bespiegeling, dat wordt van een filosoof verwacht. Iets over de aard van geweld, bijvoorbeeld. Of over wat onrecht eigenlijk inhoudt. Ik trek in mijn hoofd lijntjes met 'de literatuur' wanneer ik een Palestijnse vader tegen zijn tienerzoon zie zeggen dat hij niet hoeft te huilen om zijn overleden broer. Hij zal eeuwig leven, sust de vader, hij stierf als martelaar. Ik denk aan het begrip dat Amia Srinivasan muntte voor situaties waarin iemand niet de kans krijgt om de passende emotie te ervaren. 'Affectief onrecht' treft de Palestijnen die niet eens kunnen rouwen om hun doden, omdat ze verder moeten, en omdat ze zichzelf ervan trachten te beschermen. Wat kun je anders in het licht van zoveel dood dan hopen dat de doden iets goeds wacht?

Eens aan mijn laptop gezeten, klaar om die theoretische lijn te trekken en te staven, verstarren mijn handen.

Eens aan mijn laptop gezeten, klaar om die theoretische lijn te trekken en te staven, verstarren mijn handen. De theoretische kaders die normaal doorgaans mijn wapen zijn schieten tekort. Ik lees in de kranten de ene hot take na de andere. Mensen lichten de bombardementen toe aan de hand van Griekse mythes. Ze kaderen en wikken en wegen. Ze plaatsen in context, wijzen naar de geschiedenis. Terwijl ik in het ene tabblad opinies in nationale kranten lees, hoor ik vanuit het andere de inslaande bommen.

In het discours van sommige westerse intellectuelen zie ik een parallel met de politieke reactie van het Westen op de oorlog. Samen menen we een soort global watch te zijn. We beschouwen onszelf als moreel kompas van de wereld, herders en bewakers van de democratie, brengers van het hoge woord. Maar als het erop aankomt, brengen we geen enkel soelaas voor de slachtoffers. Wat is er fundamenteel aan de mensenrechten als ze door één machtige speler gevetood kunnen worden, zoals in wezen gebeurt in de VN-Veiligheidsraad? Wat heb je aan de strafbaarheid van oorlogsmisdaden als we de misdadigers niet kunnen dagvaarden?

Morele principes zijn futiel als ze in de praktijk niet doorgezet worden. Er is geen Griekse mythe nodig om te weten wat zich voltrekt. Een theoretisch kader maakt van de grauwe, levenloze lichamen van kinderen geen grotere verschrikking. Bovendien is alles al gezegd. De kenmerken van kolonisatie, genocide, en terreur zijn bekend. De theorie rond racisme en selectieve empathie kennen we. We weten hoe beelden van geweld tegen mensen van kleur belangrijk zijn om bewustzijn te creëren, maar net zo goed kunnen dehumaniseren. Er is al beargumenteerd dat kritiek op het zionisme niet hetzelfde is als antisemitisme. Eloquente en intelligente mensen schreven erover. Ik zie ze op sociale media keer op keer voorbij komen. Elke keer weer goed gezegd. We weten dat naast het geweld tegen de Palestijnen ook in Congo, Soedan, Nagorno-Karabach, Oekraïne en andere plaatsen dagelijks geweld tegen burgers plaatsvindt. We weten het, het is allemaal gezegd, en toch stopt het geweld niet.

We weten het, het is allemaal gezegd, en toch stopt het geweld niet.

Wat doe je dan met een platform als dit? Ik overweeg een column van stilte, als protest, uit solidariteit. Maar dat is zonde van het platform. Ik denk terug aan Plestia, die Palestijnse verhalen brengt. Of aan Eid Yara, die haar vriend en collega Ibrahim verloor in de bombardementen. Als je lang genoeg terug in de tijd gaat op hun profielen zie je mensen in restaurants, lachend, op trouwfeesten, op het strand. Vanaf 7 oktober verandert de kleurrijke tijdlijn in vierkanten van grijs en zwart. Sommige van de vierkanten zijn door Instagram voorzien van een waarschuwing: This video may contain graphic or violent content. Ik denk aan de selfie die Ahmed Alnaouq vier jaar geleden nam. Aan een witte tuintafel zitten tien kinderen, breed lachend. Een elfde speelt met de takken van een olijfboom op de achtergrond. De meeste kinderen rond de tafel zijn vandaag dood.

Aan nog een theoretische beschouwing hebben de Palestijnen niets, wel aan een onmiddellijk staakt-het-vuren, en toegang tot water en elektriciteit om hun gewonden te verzorgen. En een internationale veroordeling van de oorlogsmisdaden, zoals de theorie het voorschrijft. Nu nog de praktijk.

Abonneer je op Samenleving & Politiek

abo
 

SAMPOL ONLINE

40€/jaar

  • Je leest het magazine online
  • Je hebt toegang tot het enorme archief
MEEST GEKOZEN

SAMPOL COMPLEET

50€/jaar

  • Je ontvangt het magazine in de bus
  • Je leest het magazine online
  • Je hebt toegang tot het enorme archief
 

SAMPOL STEUN

100€/jaar

  • Je ontvangt het magazine in de bus
  • Je leest het magazine online
  • Je hebt toegang tot het enorme archief
  • Je krijgt een SamPol draagtas*
 

SAMPOL SPONSOR

500€/jaar

  • Je ontvangt het magazine in de bus
  • Je leest het magazine online
  • Je hebt toegang tot het enorme archief
  • Je krijgt een SamPol draagtas*

Het magazine verschijnt 10 keer per jaar; niet in juli en augustus.
Proefnummer? Factuur? Contacteer ons via info@sampol.be of op 09 267 35 31.
Het abonnementsgeld gaat jaarlijks automatisch van je rekening. Het abonnement kan je op elk moment opzeggen. Lees de Algemene voorwaarden.

Je betaalt liever via overschrijving?

Abonneren kan ook uit het buitenland.

*Ontdek onze SamPol draagtas.