Principe. Ethische norm. Fundament. Fundering. Grondgedachte. Oergrond. Basis. Principieel. Niet van beginselen afwijkend. Handelend volgens een overtuiging. Volgens een gekozen regel voor hoe je leeft.

Het principe van weldoen betekent dat je iemands welzijn (zoals gezondheid en welbevinden) actief moet bevorderen. Dat is het doel van de geneeskunde: goed doen voor je patiënten. Maar hoe zit het dat dan met het principe van weldoen ten aanzien van jezelf? En hoe staat zelfzorg tegenover het principe van weldoen ten aanzien van iemand anders of jouw omgeving? Hoe kunnen jouw principes een leidraad zijn én blijven ten aanzien van een engagement?

Mark Tijsmans stopt als N-VA-gemeenteraadslid uit protest tegen het Antwerps cultuurbeleid. Als acteur stapte hij in 2018 in de politiek om een brug te kunnen bouwen tussen het beleid en de cultuursector. Maar het is hem niet gelukt, laat hij optekenen in de pers. 'Ik heb níets kunnen betekenen voor cultuur in deze legislatuur: de grootste teleurstelling van mijn leven. Het ontbreekt de partij aan visie en know how over het cultuurbeleid. En de beslissing om de afschaffing van de projectsubsidies is de druppel, de reden waarom ik stop met politiek.'

'Ik heb níets kunnen betekenen voor cultuur in deze legislatuur: de grootste teleurstelling van mijn leven', aldus Mark Tijsmans.

De uitspraken van Mark Tijsmans zette me aan het denken. Niet alleen omwille van het onderwerp – ik kan er niet bij dat het Schepencollege in Antwerpen zo'n besparing op cultuur überhaupt overweegt – maar ook omwille van het feit dat deze moedige beslissing wordt ingegeven door een principekwestie. 'Het was de afspraak met de partij dat ik impact kon hebben op het cultuurbeleid. Maar ik kreeg geen gehoor bij de schepen van Cultuur. Dit raakt mij persoonlijk. Ik krijg dit niet uitgelegd aan jonge theatermakers. Ik kan dit niet verdedigen.'

Weldoen. Waarom een student geneeskunde arts wordt. Een student rechten magistraat of advocaat. Waarom een leerling later mogelijks voor de klas gaat staan. Waarom een persoon met gevoel voor zaken zich inzet bij een ngo en niet bij een commercieel bedrijf. Waarom een burger politieagent wordt. Een bruggenbouwer bij een middenveldorganisatie. Of een acteur de stap zet naar de politiek. Uit overtuiging dat het beter moet. Uit weldoen.

Bij dat engagement neemt men persoonlijke risico's. Het opnemen van verantwoordelijkheid betekent dat er verantwoording moet worden afgelegd. Dat er compromissen moeten worden gesloten. Dat men successen afwisselt met tegenslagen. Vaak heeft men de sleutel tot transitie niet zelf in de hand, en is men afhankelijk van externe factoren. Met als risico dat men faalt. Dat een project niet is gelukt. Mogelijks is het opnemen van een engagement een aanslag op het weldoen ten aanzien van zichzelf. En verliest men het geloof in eigen kunnen, met een mentale weerslag als gevolg.

Wanneer trekt men, net zoals Mark Tijsmans, de grens? Wanneer maak je de klik?

Wanneer trekt men, net zoals Mark Tijsmans, de grens? Wanneer maak je de klik? Bij de dood van bewoners in een woonzorgcentrum? Bij een schietpartij tijdens jouw politieronde? Bij een beleid dat niet garandeert dat kinderen niet op straat hoeven te slapen? Bij het constateren van fraude binnen het bedrijf waarvoor je je dagelijks inzet? Bij een beslissing die resulteert in het omgekeerde van datgene wat je bedoelt had? Bij het gebrek aan ondersteuning of begrip binnen jouw fractie of raad van bestuur? Bij een ramp? Bij machtsmisbruik? Bij racisme? Bij vernedering?

Dit is een ode aan Mark en zij die ageren volgens hun principes en durven stellen: hier stopt het voor mij. Hier kan ik me niet mee vereenzelvigen. Zo ben ik niet gestart. Hier trek ik de lijn. Tot daar en niet verder. Omdat ik trouw wil zijn aan mezelf. Uit principe. Het principe van het weldoen, ook ten aanzien van mezelf.

• column
• cultuur
• Antwerpen