Wanneer deze SamPol verschijnt is het proces Reuzegom herbegonnen, of beter gezegd, werd een nieuwe stap gezet in de procedureslag die de verdediging de voorbije jaren al voerde. Ik moet dus over die dodelijke doop al niet meer herhalen wat u de voorbije weken in de kranten kon lezen. Misschien weet u ondertussen zelfs al welke beklaagden vrijgesproken zijn voor hun 'jeugdige misstap'. En wie er aankondigt in beroep te zullen gaan. Jeugdig zijn ze ondertussen al niet echt meer. Sandra Dia overleed op 8 december 2018, dat is drie en een half jaar geleden. De meeste van de beklaagde studenten hebben nu al een mooie job. Wat hun goed recht is natuurlijk. Het proces belooft van beide kanten al even bruut te worden als de doop zelf. Ook in de aanloop waren er al pogingen om het slachtoffer een deel van de schuld te geven.

Sanda Dia en alle andere schachten wisten inderdaad vreemd genoeg min of meer waar ze aan begonnen toen ze lid wilden worden van Reuzegom. Sanda was het eerste dodelijke slachtoffer van de dooppraktijken maar niet de eerste die in het ziekenhuis belandde. Dat zal de verdediging wel genoeg aanvoeren tijdens het proces. Maar er zullen weinig vragen gesteld worden over de cultuur van de kinderen van zeer welstellende en/of hooggeplaatste ouders die het een leuk amusement vinden om zich te pletter te drinken, vrienden urenlang in putten ijskoud water onder te dompelen, letterlijk op hen te pissen en te kakken, en een pak dode diertjes die de meeste mensen nog niet eens willen vastnemen te doen eten. Om nog van die liters visolie (volgens Wikipedia vroeger vooral gebruikt door leerlooiers) niet te spreken.

Er zal in het proces gefocust worden op de aanwezigen op de doop, en dan wellicht nog gradaties van medeverantwoordelijkheid gezocht. Wat best correct is natuurlijk. Maar het boek van Douglas De Coninck maakt wel duidelijk dat die kerels behoren tot een netwerk waarbij wie er niet kon bijzijn toch de doopactiviteiten in real time konden volgen op WhatsApp. En dat hun ouders en de (oud-) leden van Reuzegom al in de periode tussen de doop en het overlijden van Sanda drie dagen later al flink betrokken waren met bijsturen van de communicatie en vernietiging van de bewijslast.

De ouders zijn vaak zelf advocaat, rechter of bedrijfsleider. Genoeg ervaring om zo'n crisis te managen.

De ouders behoren vaak ook tot de hogere klasse, zijn zelf advocaat, rechter of bedrijfsleider. Genoeg ervaring om zo'n crisis te managen. Zoals in maffiafilms werd er snel afgesproken welk verhaal men aan de politie zou vertellen. Maar een moeder had contact met de speurders en kon zo doorgeven welke Reuzegommer de omerta doorbrak en aan de politie meer informatie had verteld dan goed was voor de groep. Toch wel genoeg om een paar deontologische onderzoeken te doen in die ons-kent-ons wereld.

Naast de doop van Sanda Dia is het ontstellendste vooral de blik die het boek geeft in de mentaliteit van de betrokken studenten, én van hun familie en vrienden. Het boek zelf citeert een 'corporate finance advisor' die, terwijl Sanda nog in coma ligt, al laat weten 'haha, ik heb daar echt helemaal geen medelijden mee. You can't fix stupid'. Nadat Sanda naar het ziekenhuis werd gebracht, waren de meeste aanwezigen op de doop zeer bezorgd om wat hun kompaan was overkomen. Al wat hem was overkomen, stond al op het standaard menu van de doop, weze het extremer uitgevoerd.

Het Reuzegom doopritueel was gebaseerd op een bestaand draaiboek, waarbij de student 'Janker' voor 2018 aankondigde dat het een brute doop zou worden. Dat vergrootte zijn kans om verkozen te worden als schachtentemmer. De oorspronkelijke auteurs van het draaiboek met al die frisse rituelen bekleden nu al een tijd hogere functies in het zakenleven en de maatschappij. Reuzegom pretendeert dan ook een netwerk voor het leven te zijn. Een soort bezopen variant van de Vlerickboys.

Blijkbaar is het meer dan overmatig drankgebruik de norm. En met overmatig bedoel ik niet de 0,5 promille van het verkeersreglement maar iets dat echt wel als comadrinken kan genoemd worden. Bijna een volle fles gin op je eentje leegdrinken is voor niemand een gezonde activiteit. En dat is maar een van de vele consumpties die ze tijdens zo'n doopevenement in hun keel kappen. Een deel van het schachtenleven bestaat ook uit ten dienste staan van de vorige generatie. Voor hen de vuilbak buiten zetten…

Meer dan choquerend is ook de lange discussie of de toen al volledig uitgetelde Sanda Dia wel voor medische verzorging naar een ziekenhuis moest worden gevoerd. De traditie was dat een schacht die fysiek leed of uitgeteld op de vloer lag een ideaal onderwerp was voor een wijd verspreide fotoshoot. De student geneeskunde die er in 2018 bij was had wel het probleem gesignaleerd maar stond niet hoog genoeg in de pikorde om zonder meer gevolgd te worden.

En na de doop werd het netwerk gemobiliseerd voor de eerste damage control. Kot en kampplaats opkuisen, zeg maar vernietigen van bewijsmateriaal. Het viel wel op dat ze weinig politieseries bekeken. De afval werd netjes in vuilzakken ter plekke achtergelaten. De politie kon gemakkelijk inventariseren dat er levende vissen en visolie werd gebruikt.

'Ontmenselijkt' trekt het verhaal van Reuzegom open naar het netwerk van wie nu terechtstaat.

Ontmenselijkt trekt het verhaal van Reuzegom open naar het netwerk van wie nu terechtstaat. Die hebben niets strafbaar gedaan, maar er is ook niemand die van op afstand het verhaal volgde het slachtoffer ter hulp gekomen. Een aantal waren al snel alle sporen aan het wissen op hun smartphones. Want het ganse verloop van de doop werd naar oude traditie gefilmd en verspreid over het netwerk. De eerste reflex was dan ook om alles te wissen.

Je zal dezer dagen al veel over het Reuzegom-proces gelezen hebben, maar dit boek is sociologisch en politiek nog het interessantst omdat het een inkijk geeft in de normen en waarden van de betere burgerij. Het is daarom het gruwelijkste boek van het jaar. We willen echt niet veralgemenen maar waar ze in het proces alles gaan toespitsen op zo weinig mogelijk daders, hebben die studenten niet op een onbewoond eiland geleefd. En de reacties van ouders en vrienden waren er niet echt een van shock maar van 'oops, dat ging blijkbaar wat te ver'. Maar zelfs de magistrate leek wel de hoofdlijnen te kennen van het Reuzegom doopritueel.

De in duur pak gestrikte managers, consultants (en een rechter) die via het netwerk van papa, of zoals we nu leren hun studentenvereniging, zonder veel solliciteren al snel hoge en vaak leidinggevende functies uitoefenen. Op LinkedIn stapelen die hun opleidingen en stages. Maar ze vergeten het deel van hun opleiding te vermelden dat bestond uit het hard aanpakken van pas aangeworven clubleden, hen vernederen, zinloze opdrachten geven en ze sanctioneren als ze die niet naar hun zin uitvoeren. En als er iets misloopt snel een plan uitwerken aan hoe je zelf elke verantwoordelijkheid kan ontlopen. Als ik het zo lees lijkt dat wel een relevante opleiding voor CEO's, zoals bekend het favoriete beroep van psychopaten. Voor een aantal Reuzegommers misschien ook wel het rolmodel dat ze thuis meekregen.

In het boek worden natuurlijk alle namen min of meer geanonimiseerd. Op het internet circuleerde kort na de feiten al een verklarende woordenlijst. Zeer illegaal maar tegelijk wel relevant om de hoofdrolspelers beter te kunnen situeren. Je zou het wel willen weten of je nieuwe baas ooit zo'n Reuzegommer was. Blijft de vraag waarom Sanda Dia dacht dat Reuzegom goed zou zijn voor zijn ambities, alle andere leden komen uit families die sowieso al tot de hogere klassen behoren. Het marketingimago van Reuzegom als toffe club van mensen die het gaan maken, werd uiteindelijk zijn doodvonnis.

Geert Mareels

Samenleving & Politiek, Jaargang 29, 2022, nr. 5 (mei), pagina 77 tot 79