Het eerste kwartaal van 2022 werd gekenmerkt door een opgemerkt overlijden van twee kinderen. Een peuter van 19 maanden stierf in een kinderopvang. En een ander kind van 4 werd ontvoerd en later dood teruggevonden. De man die op dat moment voor het kind zorgde was eerder veroordeeld voor zware kindermishandeling. Zwáre kindermishandeling! Na het overlijden in de opvang kon minister van Welzijn, Wouter Beke, niet garanderen dat er geen veroordeelde kindermishandelaars in de crèches werkten.

Deze gebeurtenissen zijn ondertussen een paar maanden oud. Toch wil ik ze nog eens onderwerp maken van deze column. Want er komen met de regelmaat van de klok situaties naar buiten in Vlaanderen die een schande zijn voor de manier waarop wij kinderen beschermen. Ze tonen hoe (on)belangrijk wij kinderbescherming vinden. En die situaties blijven zich maar herhalen.

Als we afgaan op de vraag of schandalige gebeurtenissen een keerpunt zijn, een moment waarop iedereen zegt ‘no more’, dan is het antwoord helaas neen. Je kunt er donder op zeggen dat een commissie hier en een actieplan daar de werkagenda is. Tot de volgende schande zich voordoet. Nooit wordt stop geroepen om dit immense maatschappelijke probleem een halt toe te roepen.

Je kunt er donder op zeggen dat een commissie hier en een actieplan daar de werkagenda is. Tot de volgende schande zich voordoet.

Je kan je afvragen waarom. Want als je een bevraging onder de bevolking zou houden, dan zou ongeveer iedereen wél antwoorden dat de bescherming van kinderen en jongeren één van de allerbelangrijkste taken is van een overheid. Dan zou ongeveer iedereen antwoorden dat zij die kinderen mishandelen, misbruiken of zelfs doden, veel zwaarder moeten worden aangepakt. En toch gebeurt het nooit.

Het gaat niet om paar cases. De ergste gebeurtenissen zijn ook een uiting van een dieper, onderliggend probleem. Een jongerenwelzijn dat alleen een hoge score kan halen in het aantal administratieve lettertekens en vergaderingsuren volgens vaste schema’s, maar lage scores in het zorgen voor welzijn van jongeren. Een parlement en een openbaar ministerie dat de verstrengde aanpak van misbruik en verkrachting in de la laat liggen. Voorstellen om beter op te sporen en meer te veroordelen. Degelijke mensen van het openbaar ministerie die het idee zelfs kleineren. Prostitutie van minderjarige meisjes die, na de bekend wording van het probleem, is zelfs nog gegroeid.

Waarom? Vergeef het me dat ik niet kan antwoorden op die vraag, want ik snap het zelf niet. Het is de reden waarom ik het herhaal in deze column. Misschien herhaal ik het hier voor de laatste keer. Want het antwoord op de vervolgvragen boeien me wel. Kunnen wij kinderen beter beschermen? Ja. Kunnen wij de prostitutie van minderjarige meisjes een halt toe roepen? Ja. Kunnen wij meer verkrachtingszaken oplossen? Ja. Kunnen wij vermijden dat veroordeelde kindermishandelaars in de crèches werken? Ja. Maar we doen het niet.

Dat nuttige to-dolijstje is helaas niet het voorwerp van een absolute prioriteit, met meer mensen en meer middelen. Het is nooit voorwerp van een catharsis in deze gevoelige materie. Nooit wordt aan iemand de macht en de middelen gegeven om er eens met de grove borstel door te gaan. Je kan ook zeggen dat nooit iemand op Welzijn zich verantwoordelijk voelde om op de nagel te blijven kloppen. Maar dat is wellicht moeilijk in een tijd waar degene die de macht en de verantwoordelijkheid over iets krijgen, gewoon blijven zitten als het goed fout loopt.

Nooit voelde iemand op Welzijn zich verantwoordelijk om dit immense maatschappelijke probleem een halt toe te roepen.

Door het nog een keer te schrijven in deze column kan ik alleen maar aandringen dat de bescherming van kinderen een hoofdzaak wordt. Een korte periode van harde zuivering is nodig. Vaak heb ik gemerkt dat mensen op de grote vragen ‘ja’ antwoorden. Bescherming moet absoluut zijn en daders moeten zwaarder worden aangepakt. Maar evengoed willen mensen de verhalen niet altijd horen, omdat de realiteit maar al te vaak harder en rauwer is dan wat we graag in ons brein zouden toestaan. En dat begrijp ik (ondertussen) wel.

Er waren nochtans momenten waarop ik dacht dat de aandacht van die hoofdzaak niet zou worden afgewend. Na de bijzondere commissie jeugdzorg in het Vlaams parlement in 2011 waren er zoveel getuigenissen en aanduidingen dat je zou denken dat het niet te negeren was. Het omgekeerde gebeurde voor een stuk; er volgden meer administratieve check the boxes en systemen. Toen Jordy Brouillard overleed, leek de media voor langere tijd de ogen er op te houden. Maar opnieuw volgde geen grote brede ommezwaai.

De vraag vandaag is: wat doen we nu? Wachten we tot het volgende overlijden van een jong kind? Wachten we op nog een zware verkrachtingszaak met de dood tot gevolg? Wachten we op de nieuwe cijfers van het aantal kinderen dat in de prostitutie wordt gedwongen? Een korte periode van harde zuivering is nodig, opdat de bescherming van kinderen een hoofdzaak wordt.

• column
• welzijn
• kinderopvang