Oostende, mijn geboortestad. Het is voor mij steeds thuiskomen. Het eerste moment dat ik van de trein of uit de auto stap, haal ik diep adem om de verse lucht in mijn longen op te nemen en de zeebries op mijn huid te voelen. Heerlijk is dat gevoel.

Als dochter van een arbeidersmigrant heb ik me altijd afgevraagd 'Papa, je had heel Europa voor je liggen en toch koos je voor Oostende. Waarom hier?' Zijn antwoord luidde: 'De aanblik op de zee, lieverd. Die had me al van het eerste moment in de ban.' Hoe ouder ik word, hoe meer ik dat begrijp en herken. De zee, het heeft wel iets betoverend, iets oneindig, iets onstuimig, iets geheimzinnig maar dan toch ook weer iets rustgevend, iets mild, iets troostend, iets zalvend.

In mijn 35-jarig bestaan heb ik Oostende zien veranderen, letterlijk. Van een vergane glorie is Oostende opnieuw op de kaart gezet dankzij vele inspanningen en investeringen van het beleid de voorbije jaren. De koningin der badsteden is haar naam waardig vandaag. Wijken zijn heraangelegd, toerisme is aangezwengeld, er is stevig bijgebouwd, er zijn veel nieuwe inwoners bijgekomen van zilver tot donker, alle schakeringen zijn vertegenwoordigd.

De komst van het cultuurcentrum De Grote Post is voor mij de grootste verandering van de voorbije jaren geweest. Het heeft cultuur een prominente plaats gegeven in de stad naast vaste waarden zoals Theater aan Zee, dat uitgegroeid is tot een referentie voor heel Vlaanderen. Een jaarlijks moment om naar uit te kijken voor iedereen die met cultuur te maken heeft. En met The Crystal Ship-project heeft de stad bewezen dat ze kunst letterlijk tot aan de gevels van de inwoners kan brengen.

Oostende zonder cultuur is nu ondenkbaar geworden. Het heeft een dynamiek met zich meegebracht die de stad nieuw leven heeft ingeblazen. Ineens zie je hippe koffiebars, restaurants en cafeetjes verschijnen die geweldig zijn om in te vertoeven. Ook andere innovatieve initiatieven zijn niet te miskennen zoals Hangtime, het trampolinepark waar mijn dochter van 2 al sinds haar eerste bezoek blijft over ratelen. Het geweldige van deze verandering is de manier waarop ze zich bewerkstelligt. Zowel De Grote Post als Theater aan Zee doen inspanningen om laagdrempelig te zijn en iedereen te bereiken in de stad. Ze houden er rekening mee in hun programmatie en reiken de hand uit naar groepen die niet meteen de weg vinden naar cultuur. Ze brengen mensen samen. Zo is het familiepark van Theater aan Zee een geweldig mooie plek om jong en oud, allochtoon en autochtoon, arm en rijk bij elkaar te brengen. Cultuur in Oostende is niet enkel voor de lucky few.

Oostende is lang geen vissersdorp meer. Het is de koningin der badsteden, maar een koningin met een hoek af. Ze heeft haar kuren en dat maakt haar net zo aantrekkelijk. Oostende begrijpen, beheersen en omvatten, is moeilijk voor een buitenstaander. Velen komen naar de zee, lopen door de stad maar hebben daarom nog de koningin niet ervaren, niet echt ontmoet.

Als je ze van dichterbij gaat bekijken zie je de oneffenheden, de rauwe kant van Oostende, de kuren van de stad. De cijfers van armoede liggen hoog, werkloosheid blijft een pijnpunt. Aan de andere kant heb je voor een stuk welgestelde mensen die er komen wonen om hun oude dag te spenderen. Jonge creativo's vinden hun inspiratie in de stad naast de vele gelukzoekers die zoekende zijn om hun leven een tweede adem te geven. Jongeren eisen, terecht, hun plaats op in de uitgaansbuurt. Vele senioren zien hun rust liever niet verstoord.

Autochtonen herkennen hun stad niet meer, allochtonen proberen hun plaats te vinden in de stad. Deze tegenstellingen leiden tot frustraties, onenigheid en wrijvingen in het dagelijks leven die onder de noemer diversiteit vallen en zo ook wegkwijnen in eindeloze polariserende debatten en standpunten. Symbooldiscussies zonder resultaat. Daar wil ik het niet over hebben, ze leiden tot nergens.

Wel zijn er moedige keuzes nodig vanuit het beleid om dat samenleven te verbeteren. Keuzes die verbinding maken tussen mensen, tussen culturen, tussen bevolkingsgroepen, tussen klassen, tussen generaties, tussen levensbeschouwingen. Het beleid kan dat; want als je ziet welke keuzes ze heeft durven maken voor cultuur en kunst dan ben ik fier op mijn koningin.

Oostende staat hier niet alleen mee. Marseille, Napels, Rotterdam, … het zijn maar enkele voorbeelden van havensteden in Europa die voor gelijkaardige uitdagingen staan. Ook daar probeert men op zoek te gaan naar verbinding om zo bottom-up tot oplossingen te komen.

Er is ongenoegen, er is protest, er is een defensieve houding vanuit het beleid en er is ook verkiezingskoorts natuurlijk. Beleidsmakers moeten zich daar boven kunnen stellen en de nodige keuzes durven maken. Benieuwd wie de volgende dienaars van deze koningin zullen worden en nog benieuwder naar hun toekomstvisie. Stiekem hoop ik op een stad aan zee die de referentie wordt voor elke meltingpot city die future proof is.

Deze bijdrage verscheen in de reeks Mijn Gemeente, VK 14/10

• vk 14/10
• Oostende