Een gemeente is zijn inwoners, en toch ga ik schrijven over de burgemeester. Olivier Maingain moet mij niet hebben, en toch bewonder ik hem met enige dankbaarheid. Zijn dat tegenstellingen? Welkom in Sint-Lambrechts-Woluwe, slapende bourgeois gemeente van waaruit mensenrechten worden verdedigd.

De Woluwnaars zijn een rommeltje. 'Autochtonen' van toen het nog een dorp was. Ettelijke VRT- en RTBF'ers toen Reyers werd gebouwd. Rijke Franstaligen, die opgewaardeerde grond kochten die duurder werd door hun aanwezigheid. Expats en Fransen die hem wegkopen nu zij stilaan sterven. Zie dat samenleven: de stille mediatieken, de dorpswolu's, zwalpend uit het dorpscafé. Afgekeurd door nette Franstalige bourgeoisie die hondenpoep laat liggen ondanks ettelijke gemeentecampagnes. Expats die de prijzen pas echt onleefbaar maken, omdat ze hier levenskwaliteit vinden. Ja, beste Vlaamse lezers: Brussel is leefbaar. Je leert nog wat buiten je achtertuin.

Maar voor mij is Woluwe zijn burgemeester: Olivier Maingain. Voorzitter van het vroegere FDF, nu DéFi, zou Woluwe 'cadeau' hebben gekregen. L'incontournable, die allianties allerhande smeedt. Tegenstanders? Die goeie Georges De Smul van de buurtsupermarkt, beate verlener van goedbedoelde en ietwat foute ontwikkelingshulp? Maingain is oppermachtig en zijn coalitie allang onbreekbaar.

Ja, hij houdt niet van Nederlands. Toch niet in zijn gemeente. Maingains Nederlands is quasi vlekkeloos, zijn moeder was Limburgse. Bij de nieuwkomersdrink zei hij me dat hij voor alle Woluwnaars was, en ik grinnikte. Mijn gemeente werd in het parlement immers besproken om zijn tuttige taaldiscriminatie tegenover Nederlandstaligen. Vermoeiend, eindeloos symboolgedoe, belangrijk voor Maingain. Het glossy gemeenteblad voorzag één prulpaginaatje in het Nederlands. Nutsinfo: eentalig in de bus. Het gemeentehuis schiet in paniek met anderhalf uur wachtmuziek als je in het Nederlands belt. Ik moest onlangs dringend een paspoort hebben, en toen ik naar het Frans overschakelde was dat opeens wél doenbaar. Zelfs Maingains schepen voor Nederlandstalige aangelegenheden is Franstalig. In het Franstalig cultureel centrum wordt à volonté geld gepompt, het Nederlandstalig gemeenschapscentrum Op-Weule gedwarsboomd. Over die prestigeplek is Maingain wellicht verdeeld: geërfd van zijn voorganger zuigt het subsidies als een zwart gat. Mijn zeer rijke gemeente tekent onder andere daardoor een begrotingstekort op. Oppositiepartij Ecolo klaagt dat met recht aan… in eentalig Franse verkiezingsblaadjes. Zal het ons Nederlandstaligen eigenlijk worst wezen? Wij noemen ons geen Vlamingen meer, maar Nederlandstalige Brusselaars. Pure verdienste van Vlaamse politiek, dat Brussel vergeet, erover zaagt, het als nutsvoorziening voor Vlamingen ziet en er werkelijk geen bal van snapt. Dan nog veel liever Maingain. Want op zich wordt Woluwe niet slecht beheerd.

Toch ligt het boeiendste aan mijn gemeente in de nationale en regionale politiek. Daar is Maingain een sleutelfiguur geweest.

Van dichterbij is Maingain meer dan de eendimensionale figuur uit de Vlaamse pers. Daar wordt hij tot demagoog gereduceerd, zoals Vlaanderen er veel heeft gehad. Maar hij is genuanceerder: een kundig staatsman die elegant en scherp oppositie voert. Als liberaal van de oude stempel staat hij onwrikbaar liberalisme voor in zijn diepere, door de MR soms vergeten waarden: menselijkheid, gelijkheid en grondrechten. Hij verdedigt die rechtlijnig en ontspannen, en dat toont in zijn gemeente. Jaarlijks een Tibetaanse festival organiseren in een gemeente vol Chinese expats: dat is de Maingain-touch waar Woluwe onmerkbaar van overloopt, ten goede en ten kwade. Maingain staat ergens voor en je zal het voelen.

Daardoor laat Maingain de taalgrens ook in positieve zin opleven. Wallonië en Brussel kenden schandalen met een zware erfenis, maar ze pakken ze aan en bespreken ze. De PS is afgestraft, regeringspartijen worden onder de loep genomen. Dat heeft Wallonië gedeeltelijk aan zijn zweeppartij te danken, al tientallen jaren het FDF en nu DéFI van Maingain.

Vlaanderen kent al decennia lang andere zweeppartijen. Ze baarden slogans, scherpten waandenken aan, broedden op verongelijktheid, hielden brute symboolacties. Alle vreemdelingen buiten, vluchtelingen vreten uw sociale zekerheid, er is geen geld, fake news en liedjes over moskeeën. Het gevolg voel je. Mainstreambeleid dehumaniseert nu vluchtelingen en bouwt de sociale zekerheid af. Angst speelt een grote rol in het publiek debat.

Maingain gebruikt evengoed retoriek, vijandbeeld en politieke trucs. Maar hij leunt daarbuiten op een subpolitieke kunde. Hij durft en analyseert scherp. Zijn interviews zijn sterk, zijn denken genuanceerd. Maar vooral combineert hij zijn verregaande overtuigingen met een groot geloof in en verdedigen van mensenrechten. Zijn vijandbeeld – de extremistische Vlaamse politiek – heeft zich natuurlijk bijwijlen netjes naar zijn vooroordelen geschikt.Maar de rechten van vrouwen en minderheden beschermt hij graag. Saillant detail: zoon Maingain werpt zich op als kandidaat-burgemeester in Brussel-Stad. Als hij naar zijn vader aardt, kan dat interessante politiek opleveren.

In Wallonië zie je het Vlaams-sloganeske wel oprukken. De nieuwe zweeppartij PTB wil in zijn standpunten een socialere maatschappij, maar politieke analisten menen dat haar retoriek de weg baande voor recente Waalse sympathie voor N-VA-kopstukken door slogans, emotie en aanval, in plaats van analyse en debat.

Maingain twittert verstandig en scherp, staat eenduidig menselijkheid voor. Hij spreekt zich in l'Echo uit over de speerpunten van DéFI:.sociaal liberalisme, ethiek, goed bestuur, participatieve democratie en een 'Etat laïque'. Verschil met Vlaanderen: dat geloof belijdt hij consequent ook politiek.

DéFI noemt hij hét alternatief in Wallonië. Laten we hopen dat hij gelijk heeft. Naoorlogse waarden van solidariteit en mensenrechten zijn in het Franstalig landsgedeelte quasi onaangetast en het politiek debat erover is hoogstaand. Wellicht mede door mijn burgemeester. Lieve lezers: hoopt u maar op een zweeppartij met zijn cachet. Welke taal die ook voorstaat.

Deze bijdrage verscheen in de reeks Mijn Gemeente, VK 14/10

• vk 14/10
• Sint-Lambrechts-Woluwe