Niks dan lachende gezichten, elk jaar bij de presentatie van de burgerbegroting van het district Antwerpen. De burgers mogen al enkele jaren mee bepalen waaraan tien procent (1 miljoen euro) van het budget wordt besteed. En daar doen gemakkelijk enkele honderden van de 200.000 inwoners aan mee. Politicologen en journalisten steken hun enthousiasme niet onder stoelen of banken. Daar beweegt wat aan de Schelde. Stilaan begint een aandachtige burger de ingrijpende verandering ook in het straatbeeld te merken. Neem nu de Schuttershofstraat, een chique winkelstraat in het stadscentrum. Wat ziet een attente passant daar? Vijftien fietsbeugels, keurig in de stadsstijl van het grijze straatmeubilair. Op vier beugels staat warempel: 'Burgerbegroting'. Niet geheel duidelijk is of alle beugels het resultaat zijn van briljante bijdragen van onafhankelijk denkende, creatieve Antwerpenaars, dan wel die vier met de vermelding van de afzender. Dat zijn in elk geval de duurste, door die vermelding.

Wat maakt het uit? De passant prijst de directe democratie. Stel u voor: een drukke winkelstraat, aan deze zijde een hogeschool, aan de overkant de voormalige stadsfeestzaal met winkels en warenhuizen, en op twintig meter afstand elke zaterdag en zondag de drukste markt van de stad. Geen oelewapper van eender welke politieke partij in een democratisch verkozen orgaan zou het nog maar in zijn domme hoofd hebben gehaald om net op die locatie een fietsbeugel of vijftien te plaatsen. Daarvoor heeft Antwerpen nu de rechtstreekse democratie. Godzijdank.

Wat verderop, in de Joodse wijk, worden de bomen van de statige Charlottalei gehakt. Ondanks burgerprotest en uitgewerkte alternatieven. Beslist beleid. Een straat voorbij de Schuttershofstraat zetelt de OCMW-raad van Antwerpen. Daar wordt zelfs de begroting (bijna 500 miljoen euro) al vijf jaar niet meer ten gronde besproken. De raadsleden krijgen ter zitting een beknopte presentatie en worden vervolgens geacht onmiddellijk tot de stemming over te gaan. Te nemen of te laten. In enkele jaren tijd is de huurwaarborg voor OCMW-klanten zo goed als afgeschaft - zouden huurders daarover geraadpleegd zijn? Leefloontrekkers krijgen geen geld meer om zich bij een ziekenfonds aan te sluiten en worden de toegang tot medische zorg zo goed als onmogelijk gemaakt – zou iemand daarover geconsulteerd zijn? Extra steun onder de vorm van kledij of van verf om de schamele woonst op te knappen: afgeschaft. Inspraak?

Een kniesoor die daarom maalt. Want er staan fietsbeugels op de Schuttershofstraat. Dankzij de burgerij-begroting! En die werkpuntjes voor de representatieve democratie? Mierenneukerij.

Samenleving & Politiek, Jaargang 25, 2018, nr. 2 (februari), pagina 88

• Burgerbegroting
• Antwerpen