Voor we inzoomen op Antwerpen, eerst het brede plaatje. Nergens in Europa werken uiterst links en centrumlinks samen. In Nederland liet SP dit weekend weten dat het geen lijstverbintenis wil met PvdA en GroenLinks voor de verkiezingen in maart. In Frankrijk heeft Jean-Luc Mélenchon, presidentskandidaat voor Front de gauche, geen goed woord over voor PS. In Duitsland lijken de schuchtere gesprekken voor een rood-rood-groene coalitie voor de Bundestagverkiezingen van september vast te lopen. En in Zuid-Europa is de breuk tussen Syriza en PASOK en die tussen Podemos en PSOE compleet.

Dat is in Vlaanderen niet anders. Hoewel de analyses van sp.a en PVDA steeds vaker gelijk lopen, blijven de oplossingen erg verschillend. Het water tussen reformisten en revolutionairen is diep. Ook bij ons werken rood en rood niet samen. Ja, er is de Borgerhout-coalitie op districtsniveau. Maar verder zien we nergens een samenwerking. Sp.a trok bij de verkiezingen van 2014 op 58 plaatsen in kartel naar de kiezer, maar dat was geen enkele keer met PVDA. Die leek - tot vandaag blijkbaar - niet geïnteresseerd in een alliantie met een grotere partner. Eerder ging het enkel in zee met kleinere partners, zoals de AEL van Abou Jahjah en enkele onafhankelijken.

Om bedrogen te worden moet er sprake zijn van een relatie. Vanwaar dan die kwaadheid bij Peter Mertens?

Simpel. Er is iets aan het bewegen aan de Scheldekaaien en zijn partij dreigt daarvan het grootste slachtoffer te worden. Stilaan rijpt het besef dat Bart De Wever enkel uit het Schoon Verdiep te krijgen is als men de handen in elkaar slaat. Al maanden besnuffelen sp.a en Groen elkaar zonder dat het vooralsnog tot echte gesprekken komt. De berichtgeving over het links Kwartet (DM 14/01) is erg voorbarig. Maar als het sp.a en Groen menens is, wachten ze best niet tot het najaar om de samenwerking gestalte te geven. Je kan het bestaan van samenwerking ook blijven ontkennen ... tot ze echt onmogelijk wordt. Deze vrijage duurt best niet te lang meer.

De warrige communicatie van de voorbije weken hielp alvast niet. Het zorgde ervoor dat PVDA zich in het debat rond kartelvorming wist te wringen; daarbij geholpen door onnatuurlijke bondgenoot Bart De Wever. Maar eigenlijk is PVDA nooit een optie geweest. Veel kiezers van Groen - ecologisten, hoogopgeleiden, etc. - hebben weinig met PVDA. En ook sp.a’ers zijn niet happig. Ze krijgen vanuit die hoek vaak te horen verraders van de linkse zaak te zijn; neoliberalen in schapenvacht. Op sociale media zijn PVDA-militanten vaak feller anti-sp.a dan anti-N-VA.

Het is nochtans de logica zelve: wil je Bart De Wever uit het Schoon Verdiep, dan moet het zonder PVDA. Anders riskeer je van nu tot 2018 de riedel dat de oppositie met extremisten in zee gaat, terwijl een regimewissel enkel kan lukken als je grote groepen Antwerpenaren ervan overtuigd dat die nodig is. Die analyse heeft Peter Mertens diep van binnen ongetwijfeld ook allang gemaakt. Hij hoeft zich dus niet belogen te voelen.

Deze bijdrage verscheen in De Morgen van 16 januari 2017