KINDERARMOEDE IN DE PRAKTIJK

Via het wekelijks onthaal op de Dampoort leerde De SLOEP het gezin Dermiva¹ kennen. Het gezin werd via Kind en Gezin doorgestuurd omdat het 5-jarige dochtertje nog niet naar school ging. Tijdens een eerste gesprek bleek de mama zwanger te zijn. Een zwangerschap die niet zo goed verliep omwille van de stress met de woning. Het gezin huurde een slechte woning aan een veel te hoge prijs, die ze niet meer kon betalen. De vader was net werkloos, schulden stapelden zich op, bedreiging van schuldeisers was een realiteit. Ook door de huisbaas werden ze bedreigd met een onmiddellijke uithuiszetting. In samenwerking met de regioverpleegkundigen van Kind en Gezin werd de zwangerschap nauw opgevolgd. We ondersteunden de inschrijving van het 5-jarige meisje in een buurtschool, voorzagen extra steun door huiswerkbegeleiding aan huis via vzw Uilenspel. De SLOEP meldde het gezin ook aan bij het ‘Project Instapwonen’. Dit is een housing-firstproject (in samenwerking tussen OCMW, Straathoekwerk en Integratiedienst Stad Gent en De SLOEP) dat gezinnen een tijdelijk onderkomen biedt, mits de belofte intensief mee te werken aan begeleiding. Dit gaf rust. Het verminderde de stress, waardoor de vader op een intensieve manier Nederlandse les kon volgen, wat zijn kansen op de reguliere arbeidsmarkt vergrootte. Het gezin kon zich zo ook verankeren in de wijk Muide-Meulestede en leerde zo de buurt en haar faciliteiten kennen. De mama werd lid van de spelotheek. Het gezin woont nog steeds in het tijdelijk onderkomen, maar bouwt aan een sterk fundament. Wekelijks komen zij langs in De SLOEP om hun vragen te stellen, het consultatiebureau te bezoeken, raad te vragen, hun hart te luchten, voor een momentje rust en een tas thee.

Het gezin Dermiva is 1 van de 1250 gezinnen die jaarlijks door de deur stappen bij vzw De SLOEP. Zij zijn bewoner van de regio Gent-Noord-Oost², het werkingsgebied van De SLOEP, waar volgens recente cijfers van Kind en Gezin (bijna) 1 kind op 2 in armoede wordt geboren.³

COMPLEXITEIT

Kinderarmoede kent niet echt haar eigen definitie. Het betreft in de meest strikte zin kinderen die in een arm, kansarm, maatschappelijk kwetsbaar gezin worden geboren en/of leven. Belangrijk is wel dat hoe vroeger de achterstand start, hoe moeilijker die te overbruggen is. Wie dus arm geboren wordt, heeft minder kansen om die armoede te overbruggen in het eigen leven en meer kans om die zelf over te dragen aan de volgende generatie.

Verschillende processen als een groeiende verstedelijking en individualisering, mobiliteit en migratie resulteren in ‘superdiversiteit’, een term die recent ophef maakt, maar zeer relevant is voor de dagelijkse realiteit van De SLOEP. We ontmoeten er immers ouders van tientallen nationaliteiten, uit verschillende migratieachtergronden en -trajecten, allen Gentenaars, maar tegelijkertijd de wereld in een notendop. Samen vormen ze vooral een complexiteit van verschillende en niet-eenduidige toegang tot rechten en niet te vergeten vaak een bikkelharde confrontatie met discriminatie en uitsluiting.
Deze complexiteit heeft echter haar gevolgen. De sociale kwetsbaarheid en de armoede wordt des te groter voor mensen met een migratie-achtergrond⁴: het aantal mensen dat onder de armoededrempel leeft, bedraagt voor mensen van andere origine 35%; van de 11,2% kinderen die in 2012 in een kansarm gezin geboren werden, hebben 60% een moeder uit een niet-EU land.

MICRO, MESO, MACRO

De SLOEP kiest dan ook resoluut voor een aanpak op alle niveaus: micro, meso en macro.

Op macroniveau hebben we een signaalfunctie. Dit impliceert dat de noden, vragen en drempels waarop zowel de mensen als onze organisatie botsten, worden opgepikt en gemeld aan de juiste instanties. Onze doelstelling is o.a. het structureel streven naar een rechtvaardige samenleving waarbij oplossingen gezocht worden om tekorten te verhelpen.

Op mesoniveau tracht De SLOEP zoveel mogelijk stil te staan bij de drempels waarop mensen kunnen blokkeren. We streven ernaar op een flexibele en laagdrempelige manier de dienstverlening steeds aan te passen aan de noden en vragen van de mensen. Dit vraagt alertheid en een grote flexibiliteit, een goede planning en inlassen van denkmomenten en evaluatiedagen i.v.m. met de eigen werking.

Het microniveau laat zich best illustreren op casusniveau, maar steunt op heel wat visie en werkingsprincipes die in elke handeling in De SLOEP de onderstroom vormen. De SLOEP werkt op een positieve en krachtgerichte manier samen met mensen.

WERKING

De SLOEP kiest voor een samengaan van individueel werk en groepswerk. Het individuele aanbod bestaat in de vorm van een dagelijks onthaal en integrale gezinsondersteuningstrajecten op maat. Er lopen jaarlijks een 12-tal groepen in De SLOEP, waarin ouders op een krachtgerichte en emancipatorische manier worden samengebracht.

We werken op het tempo van ouders. Ouders die we altijd blijven zien als mensen met eigen krachten en talenten, en waarvan we geloven dat zij samen met hun gezin eigenaar zijn van hun eigen levenspad. De SLOEP kiest daarom voor een integrale benadering en werkt over alle levensdomeinen heen.

Noodzakelijke hulpmiddelen hierbij zijn onder meer werken in verschillende talen of met tolken, materiële hulp ontsluiten en realiseren (overleven in armoede is immers een 24/24- en 7/7-job).

Sociaal werk in De SLOEP betekent ook toegang realiseren tot correcte administratieve en juridische info. Het vertaalt zich in proactieve rechtenontsluiting en dus maximaal info geven (en dus ook kennen) om rechten te ontsluiten.

Het betekent evengoed, vanuit De SLOEP, ouders deel laten worden van een gemeenschap in de buurt, door actieve participatie in buurtscholen, wijkgezondheidscentra, spelotheken, lokale kinderopvang, … mogelijk te maken. Het is eveneens door groepsbijeenkomsten een sociaal netwerk in huis mogelijk maken, om dan de brug te slaan naar de wereld erbuiten. Het is ook werken aan mobiliteit en een gezonde levensstijl door fiets -en bewegingslessen te organiseren, maar ook door oefenlessen Nederlands op te zetten als onderdeel van actieve burgerparticipatie en niet per se een verplicht inburgeringstraject.

De SLOEP ambieert een professioneel huis van vertrouwen te zijn voor elk gezin en dus voor elk kind dat door onze open deur stapt. Bridging (bruggen bouwen) en bonding (versterkende gemeenschap vormen) staan bij elke actie, bijeenkomst, ontmoeting en ondersteuning centraal. Het is in de voorbije jaren een effectieve manier gebleken om samen met gezinnen armoede te bestrijden en om een beter leven mogelijk te maken, vandaag, maar ook morgen… omdat elk kind telt.

Lieve De Bosscher en Nadia Merchiers
Coördinator en voorzitter, vzw De SLOEP
www.desloep.be

Noot
1/ Dit is een fictieve naam omwille van redenen van privacy.
2/ De regio Gent Noord-Oost omvat de wijken Muide-Meulestede, Sluizeken-Tolhuis-Ham, Macharius-Heirnis, Blaisantvest-Briel, Dampoort-Sint-Amandsberg en Oostakker tot aan de Kanaaldorpen in de Haven van Gent.
3/ Volgens recente cijfers van Kind & Gezin, op basis van de geboortes van kinderen van 2011 tot en met 2013 leven volgende percentages kinderen in armoede: op Oost-Vlaams niveau: 11,2%; op Gents niveau: 22,7%; in Gent Noord-Oost: 47,5%.
4/ Bea Van Robaeys, Ondersteunen van kwetsbare burgers in een context van diversiteit, in: Prof. Dr. Sara Willems en Jos Mertens, Cahier Welzijnsgids, Professioneel Omgaan met Diversiteit, 2013.

Samenleving & Politiek, Jaargang 21, 2014, nr. 10 (december), pagina 41 tot 43

• De SLOEP
• project in de kijker