Voor grote, toekomstgerichte investeringen is de toegang tot financiering essentieel. Het is echter voor deze grote projecten steeds moeilijker om de volledige financiering rond te krijgen. Een tekort aan beschikbare middelen bemoeilijkt dan ook de realisatie van bepaalde projecten.
De schaarste aan kredieten is het gevolg van de financiële crisis, die ervoor zorgt dat banken weigerachtig staan tegenover elkaar om kredieten te verlenen. Hierdoor geraken ze moeilijker aan liquiditeit en wordt er een hogere prijs voor gevraagd. Bovendien is het voor banken bijzonder moeilijk om liquiditeit op middellange en lange termijn te bekomen, waardoor ze ook minder geneigd zijn om deze middelen uit te lenen op middellange en lange termijn.
Het gevolg is dat grote, maatschappelijke projecten die geen of onvoldoende rechtstreekse toegang hebben tot de kapitaalmarkt onvoldoende financiering vinden, wat nefast is voor de groei en werkgelegenheid. De volkslening wil hiervoor extra middelen mobiliseren.

Tegelijkertijd zien we dat spaarders twijfelen over hoe ze best hun spaargeld beleggen. De financiële crisis heeft veel mensen immers onzeker gemaakt over de manier van beleggen. Het aanbieden van een zekere spaarmethode - met een behoorlijk maar zeker rendement - zou ongetwijfeld aan een maatschappelijke vraag tegemoetkomen.

Het instrument van de volkslening past hierin. De federale regering heeft beslist om een kader te creëren voor de uitgifte van de thematische volksleningen. Dit zijn deposito’s op lange termijn die genieten van een fiscaal voordeel maar onderworpen zijn aan een aantal voorwaarden, namelijk de looptijd van uitgifte die tussen de 5 en 10 jaar is en de aard van de gefinancierde projecten die een sociaaleconomisch en/of maatschappelijk verantwoord doel moeten hebben. Hierbij kunnen we denken aan ziekenhuizen, rusthuizen, energienetwerken, enzovoort. De regering zal bepalen welke types van projecten in aanmerking zullen komen.

De volkslening wordt beheerd door de banken. Ze zal worden gedekt door de depositobeschermingsregeling en zal de kernmerken vertonen van een traditioneel bancair product. Op die manier zal de spaarder op dezelfde wijze beschermd zijn als voor de spaarboekjes.
Het fiscaal voordeel voor de spaarder moet de banken toelaten de projecten te financieren aan gunstige rentevoorwaarden. Er zal worden toegezien dat dit voordeel niet wordt gebruikt om een extra intrestmarge aan te rekenen, zodanig dat het doel van de maatregel wordt bereikt, namelijk een voldoende financiering tegen een gunstige prijszetting.

Karel De Bondt
Beleidsmedewerker ‘Banken en verzekeringen’ op het kabinet Johan Vande Lanotte

Samenleving & Politiek, Jaargang 20, 2013, nr. 2 (februari), pagina 28 tot 29

• project in de kijker
• volkslening