LANGE ZOEKTOCHT

Wat begon met een viertal mensen groeide snel uit tot een groep van een 15-tal geïnteresseerden die elkaar op regelmatige basis ontmoetten. Meestal gebeurde dat in de lokalen van Victoria Deluxe. Het gedeelde enthousiasme voor het initiatief leverde de brandstof voor ellenlange gesprekken over het doel(publiek) en de inhoud van zo’n Volksuniversiteit.
Gaandeweg groeide er een consensus over een belangrijk uitgangspunt. We zouden ons toeleggen op datgene wat we elders zo vaak misten: maatschappelijke toekomstperspectieven en de actiemethoden om die te bereiken. Het ging ons niet om de zoveelste maatschappelijke analyse die de mensen achterlaat met een verpletterend gevoel van machteloosheid, maar om een hoopvolle en actiegerichte benadering die oproept tot weerbaarheid en creatieve weerstand tegen het kapitalistisch, neoliberaal project. We wilden de strijd tegen het bestaande politiek-economisch systeem versterken door in te zetten op nieuwe, concrete realisaties die aantonen dat het anders kan.
Vraag was evenwel hoe je een dergelijk uitgangsidee in een werkbaar kader voor een Volksuniversiteit giet. Kon je dit best doen door rond één inhoudelijk thema te werken of juist door een diversiteit aan thema’s aan te bieden? Daarenboven rees ook de vraag of het begrip Volksuniversiteit zelf nog van deze tijd was, wat dan weer een hele discussie op gang bracht over didactische werkvormen en het gebruik van nieuwe media. Dan hadden we het nog niet eens gehad over de locatie van het initiatief, de noodzakelijke technische randbenodigdheden en de organisatorische structuur waarbinnen we dit alles wensten te realiseren, laat staan de financiële kost ervan.

We hadden het gevoel helemaal vast te rijden in de praktische haalbaarheid van onze voorstellen en lasten noodgedwongen een bedenkperiode in. Dit bleek een verstandige keuze te zijn geweest, want na enige tijd werd er weer vergaderd - zij het met een kleinere groep - rond nieuwe ideeën. We beseften dat we de cruciale fout hadden gemaakt een initiatief te willen opstarten los van allerlei organisaties die in de voorbije periode hun sporen hadden verdiend in het maatschappelijk veld. Het werd het begin van een zoektocht naar mogelijke partners voor ons project.

HET GENTSE MIDDENVELD

Vrij snel was het duidelijk wie hiervoor in aanmerking kwam: Victoria Deluxe, Samenlevingsopbouw Gent, ABVV, ACV/ACW Gent-Oost-Vlaanderen, LEFGent, Masereelfonds Gent, Vrede vzw en Vooruit. Al deze organisaties werden gecontacteerd voor een toelichtend gesprek over ons initiatief. Het was opvallend hoe positief wij overal werden onthaald. Na een inrijperiode groeide gaandeweg een steeds intensiever wordend overleg tussen organisaties die elkaar weliswaar kenden, maar zelden of nooit samen aan tafel gingen zitten. De stap naar een gezamenlijk project - dat uiteindelijk de naam De Toekomstfabriek kreeg - lag voor de hand. Er werd een gemeenschappelijke visietekst geschreven en na een creatieve afvalwedstrijd werd zelfs een eigen logo gevonden.

In het eerste werkingsjaar van De Toekomstfabriek kozen de partnerorganisaties ervoor om het oorspronkelijk uitgangskader (aandacht voor maatschappelijke toekomstperspectieven en actiemethoden) in te vullen vanuit hun dagelijkse praktijk: wat is de meest pregnante vraag waarmee ze als organisatie in de voorbije periode werden geconfronteerd? Elke partnerorganisatie neemt zich voor om, in samenwerking met de andere partners, een dialoog- en debatavond te organiseren rond de door haar opgeworpen vraag. Elke partner heeft een grote mate van vrijheid in de concrete uitwerking van de activiteit, mits het uitgangskader voor ogen wordt gehouden. Het is de bedoeling om de activiteiten telkens op een andere locatie te laten plaatsvinden om op die manier het effect van een nomadisch stadsproject te creëren. Van elke avond wordt een gefilmd en/of geschreven verslag aangeboden op de website van De Toekomstfabriek. De startavond vond plaats op woensdag 7 november met als thema: ‘Hoe kan het middenveld meer politiserend werken?’.

Naast deze dialoog-en debatavonden startte De Toekomstfabriek eveneens met een andere activiteit die we Bricoleurs de Paradis hebben genoemd. Onder deze benaming willen we op regelmatige basis gefilmde interviews afnemen van personen die een stem geven aan vernieuwende maatschappelijke projecten/ideeën die veelal buiten de traditionele politieke schema’s vallen. De aftrap werd gegeven door Tine De Moor met een uiteenzetting over Commons, een begrip dat steeds meer opduikt in allerlei actuele politieke discussies. Een greep uit de onderwerpen die nog in de steigers staan: prefiguratieve politiek, participatorische democratie, basisinkomen, coöperatieven, enzovoort. Deze interviews zullen niet alleen op de website van De Toekomstfabriek te zien zijn, maar ook via DeWereldMorgen aan een breed publiek worden aangeboden. Bedoeling is om op middellange termijn een atelierwerking op te zetten rond een aantal van deze interviews.

Freddy Louckx
Coördinator De Toekomstfabriek
Het programma van de dialoog- en debatavonden vindt u op www.detoekomstfabriek.be.

Samenleving & Politiek, Jaargang 19, 2012, nr. 10 (december), pagina 46 tot 47

• project in de kijker
• De Toekomstfabriek