Sinds 2002 is De Katrol Oostende, een integraal preventief ontwikkelingsproject, actief bij kinderen uit de 3de kleuter en 1ste graad van het basisonderwijs die (minimaal) voldoen aan de GOK-indicatoren. Onderzoek heeft uitgewezen dat studieachterstand en zittenblijven op vroege leeftijd het behalen van een diploma op latere leeftijd bemoeilijkt en een hypotheek kan leggen op hun maatschappelijke integratie. Het project wil kwetsbare kinderen kansrijker maken, door gratis en vrijblijvend studie- en opvoedingsondersteuning aan huis aan te bieden. Dit wordt gerealiseerd door studenten van de hogescholen of universiteit, over de netten heen. Situaties die het gezinssysteem dreigen te ontwrichten, proberen we via de basis en met behulp van een ervaren ankerfiguur aan te pakken.
ACHTER DE VOORDEUR BIJ KANSARME KINDEREN
Eén wensdroom komt bij kansarme ouders steeds terug: ‘We willen dat onze kinderen het beter stellen dan wijzelf en een diploma kan daarbij helpen’. Dit was de leidraad voor de opstart van het preventief project in Oostende. Uit wetenschappelijke studies bleek dat kinderen uit de doelgroep reeds vanaf de 3de kleuterklas, 1ste en 2de studiejaar studieachterstand oplopen. Precies deze kansarme kinderen wilden we bereiken.
De initiatiefnemers hadden gezamenlijk 65 jaar ervaring bij kwetsbare kinderen, jongeren en volwassenen zodat zij goed op de hoogte waren wat al dan niet haalbaar was voor de kinderen en ouders in het toekomstig project. Onderliggende methodieken zouden vorm geven aan de verdere uitbouw van De Katrol. Het was voor ons snel duidelijk dat het project zou zweven tussen Onderwijs en Welzijn, met als doel: de kloof - in belang van de betrokken kinderen en ouders - verkleinen. Finaal wilden we volgende doelstellingen realiseren:
- Kansarme kinderen kansrijker maken;
- Een onderwijscultuur in het gezin realiseren;
- Toekomstige studenten uit Onderwijs en Welzijn de kans bieden om de gezinnen en kinderen te leren kennen.
Het concept zou erin bestaan studenten aan huis te laten komen en gratis studie- en opvoedingsondersteuning aan te bieden; twee avonden in de week en over een periode van drie maanden.
Om dit opzet een kans op slagen te geven, was er in eerste instantie nood aan een ervaren ankerfiguur die de doelgroep kende en het vangnet kon zijn voor zowel de ouders als de studenten. Na een proefperiode was het voor de initiatiefnemers duidelijk dat we met het project de vooropgestelde doelstellingen realiseerden. De kinderen en ouders waren tevreden alsook de studenten. Meer zelfs, na het eerste werkingsjaar kwamen we studenten tekort om aan de vraag van de ouders te voldoen.
Vermits wij vertrokken waren vanuit het welbevinden van de doelgroep en de studenten, werd het een huzarenstuk om ‘van hoger uit’ De Katrol jaarlijks gefinancierd te krijgen. Wetenschappelijk onderzoek drong zich op om dit vernieuwend integraal ontwikkelingsproject bestaansrecht te geven. Vanuit de Universiteit Gent werden er meerdere wetenschappelijke studies opgezet en dit naar de kinderen, de ouders en studenten toe. De resultaten waren voor het project meer dan gunstig. Een belangrijk onderzoek van de Hogeschool West-Vlaanderen bij 160 afgestudeerde studenten uit Onderwijs en Welzijn die stage in het project liepen, toonde aan dat De Katrol een meerwaarde heeft betekend in hun latere beroepsleven.
Vooral dankzij de ‘reclame’ van de ouders en de (afgestudeerde) studenten namen verschillende steden en gemeenten het project over: Menen, Kortrijk, Gent, Zottegem, Wetteren, Torhout, Oostkamp, Middelkerke, West-Vleteren, Gistel. Volgend academiejaar starten er terug 4 Katrolwerkingen op. De Katrol gaat eveneens internationaal, zoals in Rotterdam en Banjul (Gambia). In 2009 behaalde De Katrol de 1ste prijs van de Nederlandse Onderwijsraad, waarvoor zo’n 187 tutorprojecten vanuit Vlaanderen en Nederland zich kandidaat hadden gesteld.
OP NAAR EEN VERANKERING?
Meer dan 1000 studenten hebben in De Katrol studie- en opvoedingsondersteuning aan kansarme gezinnen gegeven. Toch blijft het een vaststelling dat dit project nog geen volwaardige plaats in ons maatschappelijk bestel heeft verworven. De Katrol is moeilijk inplantbaar in bepaalde structuren en het gegeven dat het project zowel een onderkomen kan vinden in Onderwijs als Welzijn, maakt het er niet gemakkelijker op.
De afstudeercijfers van leerlingen uit Vlaanderen zijn nochtans alarmerend. Een op zeven haalt geen getuigschrift of diploma. Ongediplomeerd zijn is een voedingsbodem voor latere armoede en uitsluiting. Tijdens de aanwezigheid van de studenten en ankerfiguren in het gezin, maken we er werk van om een onderwijscultuur in het gezin te installeren. Hierbij betrekken we de ouders bij het huiswerk en activeren we hen om deel te nemen aan het schoolgebeuren van hun kinderen. We gaan dus achter de voordeur bij de kansarme kinderen.
De Katrol is een (relatief) goedkoop project: 1 ankerfiguur heeft - per academiejaar - zo’n 40 gezinnen en studenten onder haar hoede en bereikt gemiddeld 120 kinderen. Het wetenschappelijk onderzoek toont de meerwaarde van De Katrol aan bij alle actoren die bij het project zijn betrokken. Mogen wij rekenen op grootmenselijkheid, over de partijgrenzen heen, om tot een verankering van dit vernieuwend project te komen?
Meer info op www.dekatrol.be en in: J.P. Markey, Van kansarm naar kansrijk?, Garant, 2009.
Jean-Pierre Markey
Methodisch ondersteuner De Katrol Oostende
Samenleving & Politiek, Jaargang 18, 2011, nr. 3 (maart), pagina 78 tot 79
Abonneer je op Samenleving & Politiek
Het magazine verschijnt 10 keer per jaar; niet in juli en augustus.
Proefnummer? Factuur? Contacteer ons via
info@sampol.be
of op 09 267 35 31.
Het abonnementsgeld gaat jaarlijks automatisch van je rekening. Het abonnement kan je op elk moment opzeggen. Lees de
Algemene voorwaarden.
Je betaalt liever via overschrijving?
Abonneren kan ook uit het buitenland.
*Ontdek onze SamPol draagtas.