De laatste tijd is Plan B het meest gebruikte politieke begrip geworden, goed voor tientallen krantentitels. Alle partijen vertellen wel wat het Plan B (dat ze niet hebben) precies inhoudt, van nieuwe verkiezingen tot het splitsen van het land maar telkens met de verzekering dat ze tegen dat Plan B zijn. Jammer genoeg vertellen ze er nooit bij wat hun Plan A dan wel mag wezen. Terwijl ik dan denk: Plan B staat al sinds 2007 toch volledig uitgeschreven in een boek met die titel? De geheimen van het land op straat voor 20 euro. Alleen Wikileaks is nog goedkoper. De auteur heeft natuurlijk uit zelfbescherming de namen en data wat veranderd, maar zo moeilijk is het ontcijferen niet. Bij de publicatie vonden lezers al dat het verhaal zeer herkenbaar was. Alsof Ministers in Vlaanderen drinken, vrouwen verleiden en elkaar kapotmaken. Maar dat was fantasie om het echte Plan B te verstoppen. En er is duidelijk een groep bezig dat zogezegd fictieve plan naar de letter uit te voeren.
We hebben verkiezingen die nergens toe lijken te leiden dan naar een volgende herhaling alsof het een aflevering van FC De Kampioenen is. En ze organiseren een flinke politieke crisis die kan uitmonden in wat Plan B voorstelt: de staatsgreep en de dictatuur. Volgens die roman toch. Het is ongelooflijk hoeveel scènes uit het boek in de voorbije jaren ook in het echt de kranten haalden. Herinnert U zich nog de problemen met het tellen van de stemmen in Antwerpen? Die stonden al beschreven in de roman: ‘De verkiezingsuitslagen uit Antwerpen kwamen die nacht pas om 23u12 uur binnen. Het werd de nekslag voor het Vlaams Solidaristisch Blok. De voorzitter van het telbureau had de resultaten van de telcomputer nog twee keer laten nakijken omdat het resultaat al evenmin in de lijn van de verwachtingen lag. De internetstemmen vormden zowat het spiegelbeeld van de gewone uitslag.’
Maar de sleutelscène van het boek staat op bladzijde 215 wanneer een politiek commentator een nieuwe oplossing bedenkt voor de aanhoudende crisis. En dat eigenlijk niet zou misstaan voor een Plan B in 2011, dat uiteraard zal worden verworpen door elke democratische partij. Al zijn die al een paar jaar goed bezig de argumenten tegen de democratie op te stapelen.
‘Telkens het Romeinse Rijk dreigde ten onder te gaan aan buitenlandse vijanden of interne twisten, duidden de senatoren tijdelijk een dictator aan. Sulla, Julius Caesar, Augustus kregen de job en maakten er mooi werk van. De Senaat zette zichzelf even buiten spel, gaf alle macht in het rijk aan één man en keek van op de zijlijn toe. De orde werd hersteld, het gevaar bezworen, en hoewel de Romeinen een en ander niet aangenaam vonden, kon niemand achteraf betwisten dat het de juiste oplossing was geweest. En ook nadien bleek een zogenaamde democratie vaak de snelste weg naar chaos en crisis.’
‘…/… Misschien moeten we vandaag in België ook maar eens door de zure appel bijten. Om de democratie, onze economie, ons land te redden zullen ongetwijfeld harde maatregelen nodig zijn. Niet alleen op het economische en sociale vlak, maar in de eerste plaats op het politieke vlak. En die kunnen onmogelijk genomen worden door de corrupte praatbarak in de Wetstraat. Een tijdelijke dictatuur zou geen slecht idee zijn, maar sinds het overlijden van onze vorst, is er niemand meer opgestaan die in aanmerking komt voor de job. Is het geen drama dat België maar één leider lijkt te hebben met het gezag, de integriteit en de capaciteit om de job te doen? En dat is uitgerekend een televisiepersonage. Een verzinsel van een paar slimme scenarioschrijvers. Als er in de echte wereld iemand zou te vinden zijn met maar de helft van het politieke doorzicht van Bartels, kan die morgen al beginnen in de échte Wetstraat.’

Wie de roman las denkt steeds meer dat het echte Plan B een tijdelijke opschorting van de parlementaire democratie dreigt te worden. Je kan dat een dictatuur vinden, maar noemt men dat liever een zakenkabinet. En Plan B lost ook die discussies over de staatshervorming op. De federale regering is gewoon de optelsom van de regionale regeringen. Meer bevoegdheidsoverdracht kan je niet bedenken. En in het nogal visionaire boek is de dictator een populair tv-acteur Bartels, en vandaag is een veel genoemde leider ook voortgekomen uit een tv-spel en heet Bart. Maar ook dat is geheel toeval.
Wie Plan B niet gelezen heeft, mist veel plezier in de huidige politieke ontwikkelingen. Het is trouwens opvallend dat het boek geen recensies kreeg in de pers, maar wel snel uitverkocht was. Het valt niet uit te sluiten dat een partij de ganse oplage opkocht om te vermijden dat te veel mensen die zouden lezen. De enige plek waar er nog een aantal kunnen worden besteld, is Starligne, een Luiks postorderbedrijf van dieetboeken. Misschien is gans dat boek wel een Waalse aanval tegen Vlaanderen. Valt te onderzoeken.

Samenleving & Politiek, Jaargang 17, 2010, nr. 10 (december), pagina 71 tot 72

• boekbespreking