FISCALE RECHTVAARDIGHEID ALS MAATSCHAPPELIJKE KEUZE

In de eerste vijf jaren was FAN vooral actief in de strijd voor een Tobintaks (taks op wisseltransacties). Naast enkele visuele straatacties en debatten werkten we jaren samen met De Vieze Gasten van Mong Rosseel die met een vormingsproductie over de Tobintaks door Vlaanderen trok en meer dan 200 voorstellingen haalde. FAN startte een samenwerkingsverband op met academici (zoals Lieven Denys en Dries Lesage) en volksvertegenwoordigers (vooral van sp.a, PS, Groen!, Ecolo en in een tweede fase ook van CD&V en cdH) hetgeen op 1 juli 2004 uiteindelijk resulteerde tot het stemmen van een Tobintakswet in België, die alleen concreet kan worden in Europees verband. Alleen België heeft tot op vandaag een gestemde Tobintakswet, hetgeen ons een beetje uniek maakt in de wereld. Het FAN netwerk heeft daarin een beslissende rol gespeeld.

Daarna is FAN twee jaar actief geweest rond de problemen van ‘belastingparadijzen’ hetgeen geleid heeft tot de uitgave in het Nederlands van het boek Pak ons dan als je kan - Een gruwelverhaal over belastingparadijzen (oorspronkelijk een Engelse uitgave van het Tax Justice Network). FAN heeft 3000 exemplaren van dit boek verspreid.
In 2008 begon FAN te werken rond de volledige afschaffing van het bankgeheim en het invoeren van een vermogenskadaster en vermogensbelasting. FAN ging een samenwerking aan met Paul Schrijvers. Zo ontstond de vormingsproductie Leve de fiscus, hetgeen sinds eind 2008 toerde door Vlaanderen. Bij deze productie hoorde ook een nieuwe brochure: Leve de fiscus. FAN verspreidde tussen 2009 en zomer 2010 zo’n 8.000 exemplaren van deze brochure.
Nu de Tobintaks ‘bij wet’ gerealiseerd is in België en het strijdperk zich meer en meer verplaatst binnen Europees netwerken, is het tijd voor het Financieel Actie Netwerk om de focus van onze strijd voor een rechtvaardige fiscaliteit te verleggen. FAN heeft de Tobintaks steeds ingekaderd binnen een breder verhaal over structurele internationale herverdeling van de middelen voor economische en sociale ontwikkeling middels de ontwikkeling van een rechtvaardige internationale fiscaliteit. Daarom is FAN ook actief lid van ENOFAD (European Network on Finance and Development).

FAN heeft doorheen de jarenlange strijd voor de Tobintaks zowel een expertise inzake internationale en nationale fiscaliteit opgebouwd, als een uniek samenwerkingsmodel met de parlementairen ontwikkeld. Het is daarom aangewezen deze samenwerking de volgende jaren verder te zetten rond ‘mondiale, Europese en Belgische fiscale rechtvaardigheid’.
In mei 2010 werd in FAN de beslissing genomen om in de komende jaren over te gaan tot een nationale actiecampagne voor fiscale rechtvaardigheid rond een tiental thema’s. FAN wil in een campagne voor fiscale rechtvaardigheid alle middelen aangrijpen om de belastingdruk sociaal rechtvaardiger te maken en om via fiscale ingrepen de belastingen te herverdelen van arbeid naar kapitaal.

‘LAAT HET GROTE GELD NIET ONTSNAPPEN’

Om iets te doen aan deze onrechtvaardige fiscale situatie lanceren FAN en RFJ een nationale actiecampagne ‘Laat het grote geld niet ontsnappen’ die eist dat de inkomsten uit financieel vermogen op rechtvaardige wijze bijdragen tot de financiering van de overheid. Dat is de belangrijkste categorie van inkomens die ontsnappen aan de belastingen. Het zijn ook de inkomens die het minste afhangen van de ‘arbeid’ van hun eigenaar (het volstaat om het geld te laten ‘slapen’ op de bank). De accumulatie van deze vermogens versterkt ook de erfelijkheid van de rijkdom (of van de niet-rijkdom). En ten slotte zijn deze inkomens voor een groot deel verantwoordelijk voor het ontstaan van financiële crises, door de speculatie die zij in de hand werken. De recente crisis van de ‘subprimes’ herinnert ons er terecht aan hoe nefast de wispelturigheid van de financiële markten is voor de hele economie.

Mogelijke concrete maatregelen (eisenpakket ter discussie binnen FAN):
- (her)Invoering van de globalisering van de inkomsten;
- Een hogere belastingvrije som;
- (her)Invoering van hogere belastingtarieven in de personenbelasting;
- Inperking en strenge(re) controle op de werkelijke beroepskostenaftrek;
- Bestrijding belastingontwijking via de oprichting van de (eenpersoons)BVBA;
- Hogere reële tarieven in de vennootschapsbelasting;
- Afschaffing van de notionele intrestaftrek;
- Belasting op gerealiseerde meerwaarden;
- Opheffing van het bankgeheim en het aanleggen van een vermogenskadaster als noodzakelijke voorwaarde voor een correcte inning;
- Vermogensbelasting met hoge vrijstelling (‘miljonairstaks’);
- Strenge aanpak en bestrijding fiscale fraude;
- Versterking met mensen en middelen van de Federale Overheidsdienst Financiën want ‘minder ambtenaren en middelen = minder controle = grotere ongelijkheid’.

Het belastingstelsel moet worden hervormd met het oog op meer doorzichtigheid, met de bedoeling een financieel vermogenskadaster op te stellen, een grotere progressiviteit te realiseren door middel van een vermogensbelasting. Zo willen we de fiscale rechtvaardigheid realiseren. Iedereen moet kunnen bijdragen volgens zijn mogelijkheden. Een taks op de internationale wisseltransacties (Tobintaks) - zoals ze in 2004 door het Belgisch parlement werd goedgekeurd - is een van de onderdelen van een rechtvaardige verdeling. Het is hoog tijd die taks uit te breiden en toe te passen.

De meest mobiele inkomens, deze uit kapitaalbezit dus, kunnen steeds beter - legaal of illegaal - aan de belastingen ontsnappen. In twintig jaar tijd zijn over de hele wereld de fiscale paradijzen, vluchtheuvels voor fraude en zwart geld, van een dertigtal toegenomen tot 72. Een kwart van het Belgisch financiële patrimonium zou zich in het buitenland bevinden. De opheffing van het fiscale bankgeheim zowel in België als in de Europese Unie zou de financiële geldstromen doorzichtig kunnen maken, wat een doeltreffende strijd tegen de belastingfraude en de witwaspraktijken mogelijk maakt.
Dat kan door:
· De belemmeringen op controle van de financiële inkomsten op te heffen.
· De banken en de financiële tussenpersonen te verplichten jaarlijks een lijst bij te houden van al wie intresten, dividenden en meerwaarden heeft geïncasseerd. Door een lijst op te stellen van wie een rekening geopend of afgesloten heeft en van de kapitaalstromen naar het buitenland (fiscale kapitaalsvlucht).

Samen met de opheffing van het bankgeheim moet er een financieel kadaster komen. Daar moet alle beschikbare informatie in opgenomen worden. Ongetwijfeld moet dat het belangrijkste deel bevatten van de vermogens. Dat kadaster moet de reeds bestaande kadasters aanvullen: zoals het register met gegevens betreffende onroerend bezit, de lijst met de salarissen en sociale uitkeringen, het repertorium van motorvoertuigen, enzovoort. Zo krijgen we tenminste een billijkere heffing van de belastingen.

Met het oog op meer rechtvaardigheid eisen wij een vermogensbelasting. De verschillende vormen van inkomen, zoals die uit arbeid en uit onroerend of financieel kapitaalbezit, worden hier niet billijk want niet op gelijke wijze belast. Dat betekent een aantasting van de gelijkheid van de burgers ten aanzien van de belastingen. Een progressieve belasting op de vermogens (van meer dan één miljoen euro) zal meer fiscale rechtvaardigheid brengen.

Eric Goeman
Coördinator Financieel Actie Netwerk
www.hetgrotegeld.be

Samenleving & Politiek, Jaargang 17, 2010, nr. 10 (december), pagina 24 tot 26

• project in de kijker
• Financieel Actie Netwerk
• fiscaliteit