Uit eigen ervaring hebben we de laatste jaren ondervonden dat de marge om aan degelijke, diepgravende en waarheidsvindende journalistiek te doen steeds kleiner werd. Als gevolg van de toenemende commercialisering van de media is er meer aandacht voor lichtere onderwerpen, voor lifestyle en verhalen over BV’s. Artikels moeten kort en sexy zijn. Het beroep van journalist is de laatste jaren op sluipende wijze gecorrumpeerd, geperverteerd, uitgehold en ongevaarlijk gemaakt.
We zijn begonnen met Apache omdat we geloven dat de redding van de journalistiek alleen het werk kan zijn van de journalisten zelf. Met veel enthousiasme en niet gehinderd door al te bescheiden ambities heeft Apache zich tot doel gesteld om de journalistiek als het ware terug uit te vinden. We gaan met moderne middelen terug naar de basics en de core business van het journalistieke metier. We denken dat er een groeiende vraag is naar betrouwbare kwaliteitsjournalistiek, en dat de traditionele media van langsom minder aan die vraag beantwoorden. Kwaliteit betekent in dit geval: diepgang, specialisering, het verwerven van expertise door de journalist. We menen dat we met een combinatie van onderzoeksjournalistiek, geloofwaardige mediakritiek en eigen nieuwsgaring het verschil kunnen maken met de traditionele media. We beschouwen Apache als een soort permanent nulnummer, een wissel op de toekomst, een staalkaart van wat een professionele internetkrant zou kunnen worden.

Na een maandenlange voorbereidingsperiode zijn we op 14 oktober 2009 gestart met De Werktitel. De nieuwssite werd zeer goed ontvangen, zowel bij het lezerspubliek als bij collega’s-journalisten, en kreeg verrassend snel naambekendheid. In zijn bekende kerstessay in De Standaard over de problemen bij de media noemde hoogleraar Geert Buelens De Werktitel ‘een van de weinige lichtpunten van het mediajaar 2009’. Na vier maanden besloten we op 24 februari 2010 om de naam te veranderen in Apache. Sindsdien is ons bezoekersaantal gestegen naar 56.000 per maand, van wie 18.000 unieke bezoekers, die samen 90.000 pagina’s bekijken. Bijna duizend lezers ontvangen wekelijks of dagelijks de nieuwsbrief van Apache op hun e-mailadres. De meeste bezoekers lezen gemiddeld meer dan twee pagina’s op de site. Ongeveer de helft van de bezoekers komt rechtstreeks naar Apache, 25% komt via Facebook en 15% via Google. Kortom, de cijfers zijn goed en bemoedigd.

Apache is de eerste nieuwssite in Vlaanderen die gemaakt wordt door professionele journalisten. Apache heeft geen redactielokaal en dus geen overhead kosten. Sterker nog: we hebben helemaal geen kosten. Elke redacteur werkt voorlopig nog altijd gratis en bij hem thuis. We hebben elke week een vaste redactiedag en mogen hiervoor gebruik maken van de faciliteiten van het Internationaal Pershuis in Antwerpen. Het is een kleinschalige maar geloofwaardige aanzet tot de oprichting van een professionele internetkrant. Apache kan potentieel uitgroeien tot een nieuw onafhankelijk medium, los van de bestaande grote mediagroepen. Apache publiceert uitsluitend nieuwe, originele en exclusieve verhalen. Die aanpak heeft ondertussen al tientallen primeurs opgeleverd, waarvan er een groot aantal werden overgenomen door de reguliere media, al dan niet keurig met bronvermelding.
Een recent Apache-artikel over een reclamecampagne voor erectiepillen haalde bijvoorbeeld de VRT-progamma’s Terzake en Peeters & Pichal. Verschillende Apache-artikels werden integraal vertaald en overgenomen door de Duitse krant Neue Rheinische Zeitung.
Alle mogelijke thema’s en genres zijn mogelijk bij Apache. We publiceren nieuws, interviews, onderzoeksjournalistiek, analyse en opiniestukken, reportages, satirische stukken en fotoreportages. De enige criteria die tellen om een stuk te plaatsen, zijn kwaliteit, originaliteit en maatschappelijke relevantie. In het begin waren we al blij als we elke dag één artikel online konden zetten. Het tempo is geleidelijk opgedreven en momenteel zitten we aan twee tot drie artikels per dag. We hebben momenteel 250 artikels gepubliceerd, dit is gemiddeld acht stukken per week. Dat is veel en dat is weinig. De bedoeling is om de frequentie nog verder op te drijven.
Apache wil zoveel mogelijk gebruik maken van de technologische mogelijkheden van het internet. We denken dat er fantastische journalistieke mogelijkheden bestaan en nog zullen ontstaan via het net, waarvan de klassieke media geen of veel te weinig gebruik maken. Crowdsourcing bijvoorbeeld, of link journalism.

Het is de bedoeling dat Apache zal uitgroeien tot een gezaghebbende en volwaardige nieuwsbron met een brede lezerskring. Apache heeft de ambitie om uit te groeien tot een kenniscentrum, een functie die de kranten ooit hebben gehad maar die ze inmiddels hebben opgegeven, onder meer door hun archieven af te schaffen. Zoek het maar op in Mediargus of Wikipedia, redeneren de mediabazen.
Daarmee hebben ze wel het geheugen van de redacties geamputeerd. Een van de problemen van de mainstream media is precies dat ze vaak enkel nog gefragmenteerd nieuws bieden, dat onbegrijpelijk wordt omdat het niet in een betekenisvolle, zinnige context wordt geplaatst. Een nieuwssite kan uitgroeien tot een kenniscentrum via verstandige doorklik mogelijkheden naar andere artikels, dossiers, databanken en andere bronnen.
Apache wil zich niet blindstaren op het kleine Vlaanderen, maar wil zich graag internationaal positioneren. Dat kan door journalistieke aandacht te besteden aan buitenlandse onderwerpen, te verwijzen naar interessante dingen in buitenlandse media (zoals we nu al doen in onze rubriek Goed Gelezen), maar ook door artikels uit te wisselen met buitenlandse media of door onze eigen artikels te vertalen in het Frans of het Engels. Daarnaast hebben we ook contacten gelegd met vergelijkbare nieuwssites in het buitenland, zoals Rue89 en Bakchich in Frankrijk en Der Freitag in Duitsland. We willen ook een bezoek brengen aan The Huffington Post in de VS.
Een andere ambitie is om op termijn een verlengstuk van de nieuwssite te creëren in de vorm van drukwerk. We denken dan bijvoorbeeld aan een bookazine, iets tussen magazine en boek, dat om het half jaar of om het kwartaal zou verschijnen. Vele lezers houden nog altijd van een tastbaar product. Zo’n papieren versie biedt de mogelijkheid om adverteerders aan te trekken. De verkoop ervan kan ook voor inkomsten zorgen.
Gelet op onze relatief zwakke positie zijn we voorstander van samenwerking met andere onafhankelijke nieuwssites. Voorwaarde is dat die verwante sites een complementair nieuws-profiel hebben en een vergelijkbare professionele, journalistieke ambitie. Vorig jaar hebben we al zo’n samenwerkingsakkoord gemaakt met het culturele blad Recto:Verso, dat artikels voor Apache aanlevert. Zopas hebben we een vergelijkbare samenwerking opgezet met MO\* en StampMedia. Voor een goed begrip: het gaat niet om een fusie of overname, wel integendeel. De profilering en eigenheid van elke partner draagt juist bij tot het bereiken van telkens andere doelpublieken.

Het oprichtersteam van Apache bestaat uit vijf man. Vier daarvan zijn ex-journalisten van De Morgen (Tom Cochez, Jeroen de Preter, Tim Van der Mensbrugghe en mezelf), de vijfde journalist (Bram Souffreau) heeft een verleden als webredacteur bij Gazet van Antwerpen/Het Belang van Limburg. Rond deze kern heeft zich een ruime kring van regelmatige en occasionele medewerkers gevormd, bestaande uit journalisten, fotografen, tekenaars/illustrators en eindredacteurs. Het merkwaardige is dat al deze mensen al meer dan een half jaar volledig vrijwillig en gratis meewerken aan dit project. Sommigen hebben ons daarom voor gek verklaard. Maar we denken dat we dit moeten doen, al was het maar om een signaal van hoop en inspiratie te geven, en om duidelijk te maken dat het mogelijk is om zelfs als kleine speler, met weinig mensen en beperkte middelen, toch kwalitatief nieuws te maken. We beseffen natuurlijk ook dat het op deze manier niet eeuwig kan blijven duren, vandaar onze plannen om een financiële basis op te bouwen en eigen inkomsten te genereren. We streven naar een vorm van gemengde financiering, bestaande uit een mix van eigen inkomsten, giften van lezers, subsidies van de overheid en de inbreng van privé-financiers. Dat zijn vier pijlers, wat een stevige basis zou zijn: als een van de pijlers wegvalt, dan valt de stoel niet om. Onze doelgroep is de zogenaamde meerwaardezoeker, de hoog opgeleide, stedelijke, cultureel geïnteresseerde lezer. Zeg maar de lezers van De Standaard, De Morgen en De Tijd, of de kijkers van Canvas. Samen goed voor een doelgroep van 100.000 tot 200.000 mensen. Als we een marktaandeel van tien tot twintig procent halen in die doelgroep, zitten we redelijk goed. Dat betekent dat we op termijn 15.000 tot 30.000 unieke bezoekers per dag zouden moeten aantrekken. Dat is tien keer meer dan we momenteel halen.

Georges Timmerman
Hoofdredacteur Apache

Samenleving & Politiek, Jaargang 17, 2010, nr. 5 (mei), pagina 38 tot 40

• project in de kijker
• Apache