Toen Tuur zes jaar geleden de mare te horen kreeg dat hij darmkanker had, heeft hij de eigen wil en het vertrouwen in de medische wetenschap op de hoogste trap gezet. Hij zou, hij moest het gevecht winnen en vijf jaar lang is het inderdaad een gewonnen gevecht geweest met meesterschap over de onontwijkbare ongemakken, maar met toch vrij ongeschonden levenskracht en levensmoed. Een half jaar geleden kwam een nieuwe en hardere mare: nu was het de kanker die onontwijkbare meesterschap heroverde met verspreide groeihaarden. Er zijn met de vrienden toen vele gesprekken gevoerd waarbij Tuurs beslissing steeds scherper in beeld kwam. Hij wou een laatste meesterschap in dit niet meer te winnen gevecht: hij zou zelf, kalm en beheerst, het moment van het einde bepalen. Zo is het geschied op woensdag 18 november bij hem thuis, in zijn mooie en rijke bibliotheekkamer met rond hem zijn vrouw Linda, zijn broer Jan en drie vrienden.

Ook ons tijdschrift Samenleving & Politiek en zijn uitgever, de Stichting Gerrit Kreveld, treurt want Tuur was van bij de start van de Stichting lid van de raad van bestuur. Hij was een voortreffelijk bestuurder in de geest waarvoor de Stichting werd opgericht en waarvoor ook de redactie van Sampol staat: een militant maar toch ongebonden discussie- en initiatiefforum zijn over de actualiteit en de toekomst van de sociale democratie en over de rol en de plaats van het democratisch socialisme in deze toekomst.

Tuur is geboren op 29 september 1938. Het was de dag waarop Daladier en Chamberlain, twee premiers van parlementaire democratieën met Hitler en Mussolini, twee totalitaire leiders van fascistische regimes, het verdrag van München sloten. Tuur is opgegroeid in de tragische naweeën van de Münchenillusie en in de naoorlogse wil om de parlementaire democratie her op te bouwen in een steviger raam van sociale rechten en bescherming. Met voorliefde voor het Britse flegma, met een diepe gebondenheid aan de Antwerpse stadsgeest en de Antwerpse taal en met ontembare leeshonger is Tuur een kosmopoliet intellectueel geworden met een carrière, die zowel academisch als journalistiek vele kanten op kon, maar die altijd gedragen werd door de ideologische pijlers van de sociale democratie. Zo was zijn engagement van in de studententijd, een rode geus pur sang.

Het was eigenlijk nooit zijn ambitie om dit engagement uit te dragen in een politiek ambt maar in de politieke crisis die land en partij trof kon men Tuur toch overhalen, eerst als een fantastisch goede ombudsman in zijn Antwerpen dat op politieke drift was, daarna als populair verkozen politicus in het parlement en in het Antwerpse stadsbestuur. Omdat hij zo laat, zo eigenzinnig en zo ongebonden politicus is geworden, vinden we bij Tuur hoogst boeiende, maar zeer atypische kenmerken van de politieke mandataris. In zijn laatste levensjaar schreef Tuur veel lectuur - en dagboeknotities. Hier is een zeer tuuriaans stukje: ‘Een aantal jaren geleden had ik zitting in het Vlaams parlement en kwam ik tussen in een levensbelangrijk debat maar ik weet bij God niet meer waarover. Het enige wat me bijbleef is dat ik het nut van het debat niet inzag en dat aan de vergadering meedeelde. Een jonger lid riep me toe dat dat te maken had met mijn leeftijd: ik was te oud, oudere mensen begrepen die problematiek niet. Hij had gelijk…’ In verdere paragrafen maalde Tuur dit gelijk door een molentje van zachte (zelf)spot, maar nog meer van zorgen om een politiek klimaat waarin de jongere en steeds sneller wisselende mandatarissen gevangen zitten in een rat race, die smeekt om aandacht in de media, maar die zich tezelfdertijd verder verwijdert van de man/vrouw-in-de-straat. Ik denk dat we de nagedachtenis van Tuur best eren in een grondige analyse van de wijze waarop hij politicus wou zijn en als zodanig ook erkend en populair was.

En we zullen hem erg missen.

Herman Balthazar
Voorzitter Stichting Gerrit Kreveld

in memoriam

Samenleving & Politiek, Jaargang 16, 2009, nr. 10 (december), pagina 73 tot 74

• in memoriam
• Van Wallendael Tuur