2005: een jaar om nooit te vergeten

Het voorbije jaar was op sociaal vlak één van de woeligste van de voorbije decennia. Het begon met het verwerpen van het IPA (interprofessioneel akkoord 2005-2006). Het kende een frontale botsing tussen ABVV en sp.a, op 1 mei, over de financiering van de sociale zekerheid en het ABVV-voorstel voor een ASB (algemene sociale bijdrage). Het eindigde met het verwerpen van en acties tegen het zogenaamde Generatiepact. Allemaal negatieve dingen dus.
Moeten we, ontgoocheld en verbitterd, 2005 zo snel mogelijk vergeten? Ontgoocheld zijn we vooral over het vaak grote onbegrip bij de sp.a voor onze standpunten; ontgoocheld ook over het gebrek aan een goede echte tweerichtingscommunicatie met de partij. Zeer zeker ook ontgoocheld over de keiharde opstelling van de werkgevers in heel het debat over de loopbanen.
Ontgoocheld over het ACV dat ons de loef wou afsteken en zich een imago als enige ‘verantwoordelijke’ vakbond wou aanmeten en niet inzag dat hij ingepakt werd door de VLD die ondertussen al een tweede pact voorstelt…

Ontgoocheld, ja! Verbitterd, neen! Daarvoor zijn we veel te blij met de vele positieve reacties van onze leden en ook van niet-syndicalisten op onze strijd tegen voorstellen uit het Generatiepact die voor ons onaanvaardbaar blijven. Onze acties loonden. We boekten resultaten. Ook al blijft het pact in zijn geheel onverteerbaar, we zorgden ervoor dat tal van onrechtvaardige voorstellen uit de oorspronkelijke tekst verdwenen. Om er maar enkele op te sommen:
\* er zal nog een verlenging mogelijk zijn, na 2010, van de brugpensioen-CAO’s voor 55-56-57 jaar, na 38 jaar loopbaan (om de twee jaar te onderhandelen)
\* er komt geen financiële ontmoediging van de landingsbanen die in vervanging voorzien; hierdoor wordt meteen het debat over de vervangingsplicht geopend
\* aanvullende pensioenen blijven uitbetaalbaar vanaf 60 jaar, in plaats van pas op 65 jaar zoals de regering eerst wou
\* het idee van kleine jobs met nepstatuten voor oudere werknemers verdween naar de papiermand
\* én er kwam een banenplan voor jongeren (hoewel we dat nog veel te bescheiden vinden).
We hebben uiteraard geen reden voor algemene tevredenheid: we zullen blijven druk uitoefenen om de toegang tot het brugpensioen nog mogelijk te maken voor diegenen die dit na de stemming van het generatiepact nog nauwelijks zullen kunnen: en dat zijn vooral vrouwen, deeltijdsen en werknemers met veel werkloosheidsperiodes.
We zullen de werkgevers hiervoor onder druk blijven zetten rond een aantal cruciale punten: denk maar aan de beschikbaarheid van de bruggepensioneerden, de aanpak bij herstructureringen, de definiëring van zware beroepen.
Wat voorbij is, is voorbij. In het beste geval zullen wij er uit leren. Maar de wereld staat niet stil en de discussies voor 2006 kondigen zich al aan. We zullen proberen het anders en beter te doen.

2006: anders en beter

Ik pleit voor een open, serene dialoog met de democratische partijen, maar uiteraard in eerste instantie met de socialistische partijen. Zij zijn onze eerste bondgenoten, zij zijn ons politiek relais (of zouden dat moeten zijn). ABVV en sp.a en PS hebben immers dezelfde roots, dezelfde waarden en normen, hetzelfde gedachtegoed. Wat niet wil zeggen dat we elkaars waterdragers moeten zijn. Het begrip en het respect voor ieders eigenheid, ieders rol en ieders prioriteiten was vaak zoek verleden jaar, maar de tijd nemen om open met elkaar te discussiëren, om echt naar elkaar te luisteren en de redenen van standpunten te trachten begrijpen kan al veel uitklaren.
Ik pleit ook voor meer begrip voor onze manier van werken. In de buitenwereld (media, beleidsmensen…) worden we vaak afgeschilderd als oude dinosaurussen die uitsluitend hun verworven rechten willen vrijwaren en als logge structuren waarin de besluitvorming zeer lang op zich laat wachten. In deze tijd van mediahypes is het zo dat we vaak - al vooraleer een punt besproken werd - gesolliciteerd worden om onze mening te ventileren. Een vakbondsverantwoordelijke beslist niet zo maar in zijn eentje: een democratische besluitvorming is voor ons geen holle slagzin. We consulteren inderdaad altijd ‘de basis’. Haar opinies, voorstellen, kritieken wegen altijd door. Wat niet wil zeggen dat de top daarom klakkeloos overneemt wat de basis zegt. Verantwoordelijken moeten ook de moed hebben af en toe uit te leggen waarom ze de basis niet volgen op een bepaald punt. Ook dat is democratie. Maar via trapsgewijze democratie 1.250.000 leden consulteren doe je niet zomaar op een uurtje tijd!

We gaan in 2006 - eindelijk - naar één grote internationale vakbondskoepel.
Het ABVV, medestichter van het IVVV (Internationaal Verbond Vrije Vakverenigingen), was al jaren voorstander van één groot internationaal vakverbond. Het ACV, vertegenwoordigd in het kleinere WVA (Wereldverbond van de Arbeid) heeft jaren de boot afgehouden, vooral uit schrik dat het ‘christelijk’ aspect in de verdrukking zou komen. Voor het ABVV behoort de geloofsovertuiging tot de privésfeer en heeft die overtuiging niets te maken met vakbondswerk.
Het samengaan van die twee grote koepels in één nieuwe structuur zal niet direct en niet altijd tot een probleemloze samenwerking leiden van de federale en lokale vakverenigingen die tot nu toe - laat ons daar geen doekjes omwinden - elkaar vaak met argwaan bekeken. Dat is ook zo in ons land, maar het besef van gezamenlijke belangen en het besef dat samen vechten meestal lonender is, leidt bijna altijd tot een gemeenschappelijk vakbondsfront. Wat niet wegneemt dat er af en toe grote meningsverschillen bestaan inzake de te volgen strategie. In een geglobaliseerde wereld is één grote tegenmacht tegen de geglobaliseerde werkgevers echter meer dan nodig en zinvol.
Als ABVV willen we een wereldspeler zijn die de sociale dialoog ondersteunt en daarom zijn zusterorganisaties wereldwijd tracht bij te staan via financiële steun en/of vorming. Onze solidariteit stopt niet aan de landgrenzen.

Op Europees vlak blijven we ongerust over het feit dat de eenmaking zo goed als rond is op financieel en economisch niveau maar dat het sociaal Europa nog altijd op zich laat wachten.
De Bolkestein- en de Havenrichtlijn (de port package) die allebei een grote bedreiging vormen voor de werknemers komen weer om de hoek kijken.
Laten we hier heel duidelijk stellen dat we geen moeite hebben met het openstellen van de grenzen voor mensen uit andere EU-lidstaten. We hebben dus helemaal niets tegen de komst van Poolse of Letse arbeiders (zoals sommigen het graag voorstellen). We vinden wel dat die mensen bij ons moeten werken onder dezelfde arbeids- en loonvoorwaarden als de Belgische inwoners. We vinden ook dat de controle daarom verzekerd moet zijn vooraleer de grenzen open kunnen. Een sociale dumping organiseren of mensen uit EU-lidstaten met veel slechtere arbeidsvoorwaarden hier dumpen kan niet voor ons. Ook dat is solidariteit.

Het jaar 2006 zal in ons land alleszins opnieuw beginnen met een harde confrontatie met de werkgevers over loonmatiging en over de index.
In het heetst van de strijd rond het generatiepact stond het jaarlijkse rapport van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven over de loonontwikkeling wat minder in de kijker dan gewoonlijk. De Gouverneur van de Nationale Bank pleitte al voor een, ‘competitiviteitpact’ met als ingrediënten: loonmatiging voor de werknemers en meer vorming- en innovatie-inspanningen voor de werkgevers.
We hebben hierop al krachtig gereageerd en gesteld dat:
\* er geen overdreven loonstijging was in België én
\* dat de loonafwijking alleen te wijten is aan de gevolgen van de stijgende energieprijzen en de extreme loonmatiging in Duitsland.
Er kan geen sprake van zijn om Duitsland en Nederland te volgen in een negatieve spiraal van loonmatiging, instorting van het verbruik, economische recessie en stijgende werkloosheid.
Er kan voor het ABVV geen sprake van zijn om aan de index te raken.

Dit jaar is ook een belangrijk congresjaar. Het Vlaams ABVV houdt zijn congres in mei onder de titel ‘Weer-werk’. Een klassiek vakbondsthema maar de aanpak is niet zo klassiek. Het thema zal worden benaderd vanuit drie invalshoeken: werkgelegenheid in een slimme economie, gelijke arbeidskansen voor iedereen en kwaliteit van de arbeid.
Het Federaal ABVV congresseert in juni. Op dit congres zullen niet alleen de nieuwe ABVV-voorzitter en de algemeen secretaris worden verkozen maar er zal onder meer een dagdeel worden besteed aan ‘het ABVV als speler op het wereldforum’.
Op dit congres zal zeker ook de gendermainstreaming in de vakbond veel aandacht krijgen, met daaraan gelinkt de wil om meer vrouwen in onze vakbondsstructuren te krijgen.

2006: een jaar om er opnieuw hard tegen aan te gaan.

Niet omdat dit zo leuk is, maar wel omdat we als vakbond één van de weinigen zijn die collectief opkomen voor betere werk- en leefomstandigheden van de werkende, de werkzoekende, de uitkeringstrekkende vrouwen en mannen, de ouderen en jongeren, de witte en gekleurde mensen, de autochtonen en allochtonen, de gezonde mensen, en de andersvaliden….In deze tijd van de ‘ik’-cultuur en de beeldverslaving een niet te onderschatten kracht! En zo willen we het houden!
Steunend op onze vier pijlers: rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en democratie blijven we onze slogan koesteren: onderhandelen zo lang het kan, actie voeren als het moet.

Xavier Verboven
Algemeen secretaris ABVV

nieuwjaarsbrief - arbeid - werk - interprofessioneel overleg - vakbond

Samenleving & Politiek, Jaargang 13, 2006, nr. 1 (januari), pagina 26 tot 28

• interprofessioneel overleg
• vakbond
• werk
• arbeid
• nieuwjaarsbrief