‘In een interview herinnert de bekende antropologe Marita von Bieberstein Hoch-Weser eraan dat men er in de Middeleeuwen eeuwenlang over deed om kathedralen te bouwen. De mensen betaalden belasting en vervoerden stenen, in de wetenschap dat de kathedraal bij hun leven niet zou worden afgebouwd en dat hun nakomelingen er pas in zouden kunnen bidden. Als we dat beeld naar onze tijd vertalen, zou dat betekenen dat we ons vandaag zorgen moeten maken over wat er over 2500 jaar gebeurt. In de ogen van de antropoloog is dat een goede illustratie van duurzame ontwikkeling en de volmaakte antithese van de Latijnse spreuk Carpe diem.’ Deze passage is zeer illustratief voor het manifest van Michael Gorbatsjov. Het boekje is vrij dun en leest erg vlot. Het behandelt in hoofdzaak de drie uitdagingen voor de toekomst volgens de voormalige leider van de USSR. De eerste uitdaging vormt de noodzaak de vrede in de wereld te bewaren. De tweede is de strijd tegen de armoede in de wereld en de derde betreft de problemen die het milieu ons stelt. Na een geactualiseerd voorwoord, speciaal voor de Nederlandse editie, schetst Gorbatsjov ons een persoonlijk beeld van de wijze waarop hij met de drie uitdagingen in contact is gekomen en hoe zijn bewustzijn en engagement is gegroeid. Vervolgens krijgen we een duidelijk beeld van de situatie van de drie thema’s op dit ogenblik, rijkelijk geïllustreerd met het nodige cijfermateriaal en een resem citaten. De ex-Nobelprijswinnaar voor de vrede geeft ons hier genoeg stof voor een depressie, maar biedt ons anderzijds ook voldoende materiaal om met het nodige enthousiasme mee te bouwen aan een hoopvolle toekomst.
De voorzitter van het International Green Cross, een ngo die zich bezig houdt met ecologie, bestrijding van militaire conflicten en armoede, biedt ons dan ook een scala aan voorstellen aan om iets aan de huidige situatie te doen en een nieuwe richting in te slaan.
Mijn manifest voor de aarde is een aangrijpend, meeslepend en tot actie oproepend boek.

Samenleving & Politiek, Jaargang 10, 2003, nr. 8 (oktober), pagina 56

• boekbespreking