De vereenvoudiging van de procedure om de Belgische nationaliteit te verwerven wordt door de VLD gezien als hét alternatief voor de toekenning van gemeentelijk stemrecht. De premier verdedigt dit standpunt enerzijds met de opwerping dat het verlenen van stemrecht aan vreemdelingen onverwijld tot een verstrenging van de nationaliteitswet zou leiden en anderzijds met de stelling dat het hier grotendeels om een ‘symbolisch dossier’ gaat. Wat dat eerste betreft is er geen enkele reden om hier zomaar een automatisme te veronderstellen: dat leeft alleen binnen de hoofden van zijn partijgenoten en, uiteraard, bij de hele rechterzijde. Wat dat tweede betreft gebiedt de intellectuele eerlijkheid om te erkennen dat hij niet eens helemaal ongelijk heeft: het is inderdaad in belangrijke mate een ‘symbolisch dossier’ geworden. Alleen: wat kan Guy Verhofstadt daar nu in hemelsnaam op tegen hebben? Het hele vertoog over belastingsverlagingen dat zijn partij op alle politieke niveaus uitdraagt is toch ook zo’n typisch voorbeeld van een ‘symbolisch dossier’ dat gekoppeld is aan de kern van het liberale gedachtegoed - ‘minder belastingen betekent minder staat en dus meer vrijheid voor de (ondernemende) burger’ - en dit los van de vraag of mensen door een belastingverlaging daadwerkelijk meer centen in hun portemonnee aantreffen (het gaat vaak om vestzak-broekzakoperaties). Empirische studies hebben uitgewezen dat in de jaren zestig de belastingdruk in periodes van liberale regeringsdeelname meer toenam dan in periodes zonder liberale regeringscoalities, maar dat heeft nooit verhinderd dat de liberale partij zich als ‘de partij van de belastingverminderingen’ heeft weten te profileren. Met andere woorden: zelfs indien de participatie van niet-Europese allochtonen aan het politieke leven in ons land niet significant zou vergroten eens hen gemeentelijk stemrecht wordt toegekend (wat ik overigens betwijfel), dan nog is dat geen reden om hen dat stemrecht niet te verlenen, als een ‘symbool’ van de uitnodiging tot integratie in onze samenleving. Indien dan later zou blijken dat dit niet de verhoopte grotere participatie en integratie met zich heeft gebracht, dan moet dit inspireren tot een krachtiger integratiebeleid en niet tot het in vraag stellen van dat gemeentelijk stemrecht. Ook de antiracismewet was in haar eerste versie een grotendeels ‘symbolische wetgeving’ maar geleidelijk hebben wetswijzigingen er wel degelijk toe bijgedragen dat ze ook pragmatisch effectiever werd. Symbolische dossiers zijn wat ze zijn: symbolen van een dieperliggend gedachtegoed. Het is goed dat er af en toe een dergelijk duidelijk symbolisch signaal door de samenleving wordt gegeven.

Koen Raes
Hoofdredacteur

edito - migrantenstemrecht - media en politiek - migratie

Samenleving & Politiek, Jaargang 10, 2003, nr. 7 (september), pagina 1

• redactioneel
• media en politiek
• migratie
• migrantenstemrecht
• edito