Ik zal maar met de deur in huis vallen: Guy Spitaels heeft een ongelooflijk vervelend boek geschreven. Ik kreeg het in elk geval niet uit en dat wil in mijn geval wat zeggen. Ik heb namelijk dat ouderwetse plichtsbesef dat een begonnen boek tot de laatste bladzijde gelezen moet worden. Wel, dat boek van dan nog 370 bladzijden heb ik maar gedeeltelijk gelezen. Sorry. Is het zo dom? Natuurlijk niet. Spitaels is een zeer intelligent en erudiet man. Maar hij heeft een encyclopedie geschreven en wie leest er nu een encyclopedie uit? Hij heeft werkelijk gepoogd alles te zeggen over de wereldpolitieke situatie. Hij heeft daar vier hoofdstukken voor nodig: een over Rusland, een over het Zuiden, een over Europa en een over de Verenigde Staten. En hij probeert in elk geval genuanceerd te denken. Hij veroordeelt bijvoorbeeld niet zo maar het vroeger communisme en hij laat zich ook niet verleiden tot een bekrompen antiamerikanisme. Hij heeft ook een klare kijk op de toestand van het Zuiden en vooral op de verantwoordelijkheid van het Noorden. Maar saai! Een enkele keer keek ik op, wanneer hij schrijft dat de resoluties van de Verenigde Naties even efficiënt zijn als gebedsmolens. Helaas is dat het summum. Het is eigenlijk spijtig dat Spitaels op zo’n manier terug boven water moet komen. De man is als politicus op een onvoorstelbare manier ten val gekomen, maar niemand kan ontkennen dat hij gedurende lange tijd het politieke leven in ons land beïnvloed heeft. Er moet van hem iets te leren zijn, dat kan toch niet anders? Daarom aarzel ik ook om zo hard te zijn, maar ik kan het boek toch alleen maar aanraden als inderdaad een encyclopedie: voor als men eens iets moet opzoeken.

Samenleving & Politiek, Jaargang 10, 2003, nr. 6 (juni), pagina 58

• boekbespreking