Dat de aanslagen van 11 september 2001 (S11) en hun gevolgen de aanleiding zouden vormen tot een stroom aan publicaties over terrorisme(bestrijding) viel te verwachten, want zij hebben het wereldbeeld met een onaantastbaar gewaand Amerika grondig ondergraven. De bundel die tot stand kwam op initiatief van het Overlegcentrum voor Ethiek van de KU Leuven, is hierop geen uitzondering. In niet minder dan 26 bijdragen van politicologische, juridische, ethische, sociologische en communicatiewetenschappelijke aard, worden zeer diverse aspecten van de problematiek belicht en gaat vooral veel aandacht naar de mechanismen waardoor de VS erin zijn geslaagd om zich als onbetwiste wereldmacht te herconsolideren. Er wordt ingegaan op de geschiedenis en de definitie van terrorisme en terreurbestrijding, de rol van de media, het nieuwe machtsvertoon van de VS en het Amerikaanse patriottisme, de diverse nieuwe initiatieven tot terreurbestrijding en de verschillen in benadering tussen Europa, Rusland en de VS (waar, nog los van de zelfopgelegde censuur door de media, behoorlijk wat vrijheidsbeginselen beperkingen werden opgelegd die voor S11 ondenkbaar waren). Bijzondere delen zijn gewijd aan de juridische en de morele verantwoording van de strijd tegen Al-Qaeda en Bin Laden in Afghanistan enerzijds en aan de rol van religie en van religieus fundamentalisme in de legitimering van oorlog en terreur. De bundel besluit met een aantal overwegingen over de indirecte gevolgen van de aanslagen en met een interessante nabeschouwing over de irrationele macht van de publieke opinie. Het boek biedt een waaier aan invalshoeken en benaderingen, waardoor de lezer een goed overzicht en beter inzicht krijgt in de vele dimensies van de nieuwe vormen van terreur. Het is om die reden zeker het lezen waard maar de bundel mist toch wel enige interne consistentie. De bijdragen zijn allemaal kort gehouden, zodat er nauwelijks mogelijkheden zijn tot grondiger analyse of tot discussie tussen de diverse auteurs. Anderzijds is de bril van waaruit de meeste bijdragen geschreven zijn - met uitzondering van die van Platti, Vanbesselaere, Boen en Pattyn - overwegend westers en gaat er heel wat minder aandacht naar de gevolgen van S11 (op de publieke opinie) in de derde wereld in het algemeen en in de moslimlanden in het bijzonder. Schokgolven blijft niettemin aanbevolen lectuur voor eenieder die zich over de gevolgen van S11 ruimer wenst te informeren.

Samenleving & Politiek, Jaargang 9, 2002, nr. 7 (september), pagina 55

• boekbespreking